تعيين فراواني و عوامل خطر بروز استئوميليت در بيماران مبتلا به زخم پاي ديابتي در شهرستان بيرجند

Determination of the incidence of osteomyelitis and risk factors in patients with diabetic foot ulcer in Birjand, Iran: Short Communication

زخم پاي ديابتي از شايع‌ترين عوارض بيماري ديابت است كه در صورت عدم درمان، مبتلايان را در معرض خطر عفونت زخم، استئوميليت و قطع اندام تحتاني قرار مي‌‌دهد. از اين رو، تشخيص دقيق و سريع عفونت زخم و استئوميليت گامي مهم در درمان اين عارضه خطرناك و ناتوان كننده است. از اين رو پژوهش حاضر در فاصله سال‌هاي 1392 تا 1397 در شهرستان بيرجند و به منظور تعيين فراواني ابتلا به استئوميليت و بررسي عوامل زمينه‌ساز آن در بيماران مبتلا به زخم پاي ديابتي انجام پذيرفت. اين مطالعه اپيدميولوژيك از نوع تحليلي-گذشته نگر بود. روش نمونه‌گيري به صورت سرشماري بود. داده‌هاي جمعيتي و باليني مورد نياز از طريق بررسي اطلاعات پرونده پزشكي بيماران و با استفاده از يك چك ليست تدوين شده توسط مجري طرح جمع‌آوري شد. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخه 18) انجام پذيرفت و نتايج كمّي و كيفي به ترتيب به صورت ميانگين±خطاي معيار و درصد گزارش شدند. نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه ارتباط معني­داري ميان محل زخم اندام تحتاني و احتمال بروز استئوميليت وجود دارد؛ به‌طوري‌كه زخم‌هاي ديابتي واقع در انگشتان پا بيشترين شانس ابتلا به استئوميليت را دارند (0/02=P). با اين حال ميان زخم‌هاي پاي راست و چپ تفاوت معني‌داري از نظر ميزان احتمال بروز استئوميليت مشاهده نشد. همچنين ميانگين مقدار سرعت رسوب گلبول‌هاي قرمز در بيماران ديابتي مبتلا به استئوميليت به طور معني‌داري بالاتر از بيماران ديابتي غير مبتلا به استئوميليت بود (0/04=P)؛ هرچند كه چنين تفاوتي معني‌داري در خصوص پروتئين واكنشگر C و لكوسيتوز مشاهده نشد. سن و جنسيت بيماران نيز تأثير معني‌داري بر شانس بروز استئوميليت نداشتند. در مجموع نتايج پژوهش حاضر نشان دهنده ارتباط معني‌دار ميان محل زخم اندام تحتاني با شانس بروز استئوميليت بود؛ به‌طوري‌كه زخم‌هاي واقع در انگشتان پا بيشترين احتمال ابتلا به استئوميليت را دارند.

One of the most common complications of diabetes is diabetic foot ulcer, which exposes patients to wound infection, osteomyelitis, and lower-limb amputation if left untreated. Therefore, accurate and rapid diagnosis of wound and osteomyelitis infection is an important step in treating this debilitating complication. In this regard, the present study was aimed to determine the incidence of osteomyelitis and assess its risk factors in patients with diabetic foot ulcers during 2013 and 2016 in Birjand, Iran. This epidemiological analytical-retrospective study was conducted using numerical sampling. Demographic and clinical data were obtained by reviewing patients’ medical records and using a checklist developed by the project manager. Data analysis was performed using SPSS software (version 18). Quantitative and qualitative results were reported as mean±standard error and percentage, respectively. The obtained findings indicated a significant association between the location of foot ulcers and the risk of osteomyelitis (P=0.02); accordingly, osteomyelitis is more likely to occur in diabetic ulcers on the toes. However, no significant difference was observed between right and left foot ulcers in terms of osteomyelitis risk. Mean erythrocyte sedimentation rate was also significantly higher in diabetic patients with osteomyelitis than those of non-osteomyelitis ones (P=0.04). However, no significant difference was observed in C-reactive protein and leukocytosis. The age and gender of the patients had no significant effect on the risk of osteomyelitis. Overall, the results of the present study demonstrated a significant relationship between the location of foot ulcers and the probability of osteomyelitis. Accordingly, ulcers located on the toes are more likely to develop osteomyelitis.