برخي از مباني معرفت‌شناختي در نظريۀ بازيها براساس خوانش كتاب «نظريۀ بازيها و رفتار اقتصادي» نوشتۀ جانفون نويمان و اسكار مورگنشترن

Some epistemological foundations in game theory Based on a reading of “Theory of Game and Economic Behavior” by John von Neumann and Oscar Morgenstern

انتخاب هر دستگاه اصل موضوعي ميتواند سطح دستيابي ما به امور واقع و در نتيجه معرفت ما نسبت به جهان اطراف را به اصول آن دستگاه محدود كند. در اين مقاله سعي شده است كه اين موضوع از ديدگاه فلسفۀ علم بررسي و نشان داده شود كه در كتاب نظريۀ بازيها و رفتار اقتصادي نوشتۀ جان فون‌نويمان و اسكار مورگنشترن چگونه با اين موضوع برخورد شده است. به همين دليل چند محور اصلي مانند «عقلانيت»، «متعيّن بودن سيستم يك بازي»، «تعادل» و «اصل ثابت بودن ساير شرايط» كه در علم اقتصاد به‌عنوان اصل مطرح هستند و نحوۀ قرار گرفتن اين اصول در درون دستگاه اصول موضوع رياضياتي نظريۀ بازيها بررسي مي‌شود. ديدگاه كلي ما اين است كه يكي از دلايل اينكه نظريۀ بازيها نميتواند رفتارهاي اقتصادي را به‌طوركلي توصيف و تحليل كند آن است كه جهان را به‌عنوان يك سيستم تك نظمي در نظر گرفته است و به همين دليل زنجيرۀ عليّتي در اين سيستم بسيار طويل است؛ درحالي‌كه سيستمهاي خودسازمانده به دنبال ايجاد سازمانهاي چند نظمي هستند و به همين دليل آمادگي دارند كه براي اين منظور بر پيچيدگي سيستم بيفزايند. رياضيات براي مقايسۀ نظم ميان دو ساختار داراي ابزاري به نام ايزومورفيسم است؛ ولي در اقتصاد چنين ابزاري وجود ندارد و بنابراين ما در اغلب موارد نميدانيم كه در حال عمل كردن در درون دو سيستم با نظمهاي مختلف هستيم

Choosing any device of the axiomatic system can limit the level of our access to the real things and consequently our knowledge of the world around us to the principles of that device. This article tries to examine this issue from the perspective of the philosophy of science and shows how this issue has been addressed in the book “Theory of Games and Economic Behavior” by John von Neumann and Oscar Morgenstern. For this reason, several main axes such as "rationality", "determinism the system of a game", "equilibrium" and "the principle of ceteris paribus" are considered as principles in economics and how these axioms are placed within the system of Mathematical axiomatic system of game theory. Our general view is that one of the reasons that game theory cannot describe and analyze economic behavior, in general, is that it considers the world as a single-order system, and therefore the causal chain in this system is very long, while Self-organizing systems seek to create multidisciplinary organizations and are therefore willing to add to the complexity of the system for this purpose. Mathematics has a tool called isomorphism to compare order between two structures, but there is no such tool in economics, and so we often do not know that we are operating within two systems with different orders.