مقايسه مان، فنل، قوه ناميه، ريخت شناسي و ساختمان تشريحي شكرتيغال چندجنسي (Echinops polygamous Bunge.) و شكرتيغال آيشي (E. tenuisecta Rech.)

Comparison of manna, phenol, seed germination, morphology and anatomy of Echinops polygamous and E. tenuisecta

سابقه و هدف: شكرتيغال چندجنسي (Echinops polygamous) از ساوه و شكرتيغال آيشي (E. tenuisecta) از سرپل ذهاب، دو گونه دارويي از تيره كاسني هستند. هدف اين تحقيق مقايسه دو گياه دارويي شكر تيغال از نظر ريخت، ساختمان تشريحي، توليد مان ترهالو، جوانه زني دانه و فنل بود. روش كار: ريخت شناسي با بررسي ويژگي هاي ظاهري، ساختمان تشريحي با تثبيت اندام ها، برش گيري و رنگ آميزي، مان با شمارش پيله هاي خزوكك روي چندين گياه و محاسبه ميانگين تعداد و وزن، قوه ناميه با محاسبه درصد جوانه زني دانه و فنل با روش فولن سيوكالتيو اندازه گيري شد. يافته ها: گل آذين كروي آبي رنگ، برگ هاي خاردار و تشكيل مان شكرتيغال و قوه ناميه در دو گونه مشترك بود. قوه ناميه چندجنسي بيشتر بود. فنل در گل آذين ها و شاخساره ها بالاتر بود. شكرتيغال چندجنسي گياهي افتاده با گل آذين متراكم و بزرگ، برگ هاي بزرگتر و ضخيم تر و مان بيشتر بود ولي شكرتيغال آيشي گياهي ايستاده با گل آذين تنك و برگ هاي كوچكتر و نازك تر بود. هر دو گونه داراي اسكلرانشيم گسترده، اپيدرم يك لايه، پارانشيم پوست ساقه و ريشه وسيع و فاقد كامبيوم آوندي در ساقه بودند. دستجات آوندي در ساقه چندجنسي يك حلقه و در آيشي دو حلقه بود. كامبيوم چوب پنبه ساز ريشه دو گونه پيوسته ولي كامبيوم آوندي آن ها منقطع بود. نتيجه گيري: شكرتيغال چند جنسي با برگ هاي ضخيم تر، بزرگتر و خار كمتر براي تغذيه لارو خزوكك و تشكيل پيله برتر از شكرتيغال آيشي بود.

Objectives: Echinops polygamous from Saveh and E. tenuisecta from Sarpol-e Zahab are two medicinal plants belong to the Asteraceae family. The aim of this study was to compare two medicinal plants of Echinops in terms of morphology, anatomical structure, manna trehalo production, seed germination and phenol content. Methods: Morphology by examining the appearance characteristics, anatomical structure by fixing the plant organs, cutting and staining, manna by counting the Larinus cocoons, seed force germination percent, and phenol by Folin Siocaltu's method were studied. Results: Blue spherical inflorescence, prickly leaves and manna were similar in both. Seed germination force of E. polygamous was better. The shoots and inflorescences were rich in phenolic compounds. The stems of E. polygamous have fallen to the ground and it had dense inflorescences, larger and thicker leaves, and more mana. E. tenuisecta stems were erect with smaller and thinner leaves. The extensive sclerenchyma, in the stem and root of both were observed. Vascular cambium was not observed in the stem. The vascular bundles of stems of E. polygamous were located in a circle and bundles of E. tenuisecta were located in two circle. Root cork cambium was continuous, but vascular cambium was interrupted. Conclusion: E. polygamous was better in terms of having thicker, larger leaves and fewer spines for insect larvae feeding and forming cocoons.