سياست همسايگي ايران و رويكرد اتحاديۀ اروپا

اولويت همكاري و تعامل با همسايگان مي‌تواند به ثبات و امنيت محيط اطراف ايران كمك كرده و شرايط مناسب توسعه و پيشرفت اقتصادي را فراهم كند. باوجوداين، با درك واقع‌بينانه از چالش‌ها و فرصت‌هاي سياست خارجي ايران، نمي‌توان رويكرد بازيگران فرامنطقه‌اي، همچون اتحاديۀ اروپا را نسبت به جايگاه و نقش ايران در تعامل با همسايگان ناديده گرفته و كم‌اهميت شمرد. در بخشي از استراتژي جهاني اتحاديۀ اروپا مي‌توان نسبت به نقش و جايگاه ايران در محيط اطراف خود، به‌خصوص خاورميانه، اشاره كرد. سؤالي كه در اين پژوهش به بحث گذاشته مي‌شود اين است كه اروپا چه سياست و نقشي را براي ايران در سطح منطقه، به‌خصوص در چهارچوب سياست همسايگي، قائل است؟ در فرضيه، به نظر مي‌رسد براي اروپا مهم‌ترين نكته حفظ ثبات و نظم در منطقۀ خاورميانه در چهارچوب سياست همسايگي اتحاديۀ اروپاست. اما درمورد نوع و چگونگي پذيرش اين نقش از سوي ايران هنوز به يك اجماع كامل دست نيافته و همچنان مترصد سياست‌هاي كلان آمريكا در منطقه است. هرچند با تغيير جهت سياست خارجيِ آمريكا به‌سمت آسيا، موضع اروپا كمي شفاف و واضح‌تر خواهد شد. اروپا هم‌زمان تلاش مي‌كند، نگراني خود درمورد گسترش نفوذ ايران در منطقه را از طريق همكاري با آمريكا و شركاي بين‌المللي و منطقه‌اي و تأكيد بيشتر بر چندجانبه‌گرايي پيگيري كند. در اين پژوهش، رويكرد اروپا با تمركز بر چندجانبه‌گرايي بحث مي‌شود و بررسي موضوع در چهارچوب روش توصيفي و تحليلي صورت مي‌گيرد. در يافته‌هاي پژوهش مشخص شد كه سياست همسايگي ايران مي‌تواند شرايط جديدي براي همكاري ايران با كشورهاي همسايه فراهم كند. در رويكرد اتحاديۀ اروپا نيز سياست همسايگي مفهومي باسابقه و آشنا است. لذا درك متقابل ميان طرفين در جهت كمك به ايران براي توسعۀ همكاري با كشورهاي همسايه و هم‌زمان بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي موجود اتحاديۀ اروپا امكان‌پذير است.