نيازها و انتظارات سالمندان از كتابخانه‌هاي عمومي ايران: يك پيمايش ملي

هدف: با توجه به رشد جمعيت سالمندي در سال‌هاي آينده و مشكلات پيش روي آن‌ها در جامعه، لازم است نيازها و انتظارات سالمندان شناسايي شود. پژوهش حاضر با هدف اولويت‌بندي نيازها، انتظارات و خواسته‌هاي سالمندان از كتابخانه‌هاي عمومي انجام شد.روش پژوهش: پژوهش حاضر به صورت پيمايشي انجام شده است و به بررسي نيازها و انتظارات سالمندان از كتابخانه‌هاي عمومي با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته، پرداخته است. نمونه آماري شامل 303 سالمند از سراسر كشور بود كه به صورت نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند.يافته‌ها: يافته‌هاي پيمايش نشان داد كه مي‌توان نيازها و انتظارت سالمندان از كتابخانه‌هاي عمومي ايران را در سه مقوله كلي «منابع اطلاعاتي مورد نياز»، «خدمات و برنامه‌هاي مورد انتظار»، و «تجهيزات و تسهيلات مورد نياز» دسته‌بندي كرد. يافته‌هاي حاصل از تحليل آزمون فريدمن به منظور رتبه‌بندي عوامل نشان داد كه بين ميانگين مقوله‌هاي فوق از نظر سالمندان تفاوت معني‌داري وجود دارد. بر همين اساس در مقوله «منابع اطلاعاتي مورد نياز» از نظر سالمندان «منابع مربوط به سلامتي، پزشكي و بهداشت»، «منابع مربوط به تغذيه و رژيم غذايي» و «منابع مربوط به داستان‌هاي تاريخي و رمان»، در مقوله خدمات، «رعايت شأن و احترام به سالمندان توسط كتابداران»، در مقوله تجهيزات و تسهيلات مورد نياز، «وجود آسانسور»، «نور»، «روشنايي مناسب» و «وجود صندلي‌هاي مناسب و مبلمان براي استفاده در كتابخانه» از نظر اهميت، در رتبه‌هاي اول قرار داشتند. علاوه بر اين، نتايج نشان داد كه بين خدمات و برنامه‌ها و نيازهاي اطلاعاتي سالمندان بر اساس سن و جنسيت سالمندان تفاوت معني‌داري وجود داشت اما تفاوت معني‌داري بين دو متغير جنسيت و سن سالمندان و مقوله تسهيلات و تجهيزات يافت نشد.نتيجه‌گيري: با توجه به تنوع و گستردگي نيازهاي سالمندان و طيف وسيع خدمات قابل ارائه به سالمندان توسط كتابخانه‌هاي عمومي، لازم است تا نهاد كتابخانه‌هاي عمومي با مشاركت ساير سازمان‌ها برنامه‌هاي مشتركي را به منظور ارتقاي كيفيت خدمات به طور مداوم و پايدار مد نظر قرار دهند.