واكاوي ادراكات دانش‌آموزان در زمينۀ يادگيري درس رياضي: نقش قدرتمند خودپندارۀ رياضياتي و مهارت‌هاي مطالعۀ رياضي

هدف اين پژوهش، كشف قدرتمندترين عوامل اثرگذار بر يادگيري درس رياضيات در دوره‌ متوسطه بود. با توجه به ماهيت اكتشافي اين هدف، پرسشنامه‌اي جامع براي سنجش عوامل مرتبط با يادگيري رياضيات طراحي شد كه ادراكات دانش‌آموزان دبيرستاني را درباره‌ مجموعه‌ گسترده‌اي از عوامل اندازه‌گيري مي‌كرد. حداقل حجم نمونه‌ موردنياز براي انجام تحليل‌ها با استفاده از نرم‌افزار جـي‌پــاور برآورد و سپس با روش نمونه‌گيري خوشه‌اي تعداد نُه مدرسه‌ دولتي در شهرستان كاشان به تصادف انتخاب شد. پس از اجراي پرسشنامه بر روي كل دانش‌آموزان پايه‌ دهم در هركدام از اين مدارس، درنهايت تعداد 575 پرسشنامه‌ كامل به دست آمد. با انجام تحليل عامل اكتشافي بر روي داده‌ها دو مؤلفه‌ اصلي، يكي مربوط به ادراكات دانش‌آموزان از خويشتن و ديگري مربوط به ادراكات دانش‌آموزان از دبيران رياضي شناسايي شد كه هركدام شامل چند عامل بود. تحليل رگرسيون چندمتغيره نشان‌دهندۀ آن بود كه ادراكات دانش‌آموزان درباره‌ خودشان اثر قدرتمندتري بر يادگيري درس رياضيات دارد. پس اجراي مدل اثرات آميخته و كنترل اثر رشته‌ تحصيلي دانش‌آموزان نيز مشخص شد. از ميان ادراكات، عامل خودپنداره‌ رياضياتي و مهارت‌هاي مطالعه، اثر قدرتمندي بر پيشرفت تحصيلي درس رياضيات دارد. دلالت اصلي اين يافته براي آموزش رياضيات اين است كه در كنار ارتقاي مهارت‌ها و فنون تدريس معلمان رياضي يا تدريس اثربخش اين درس، بايد به ايجاد خودپنداره‌ رياضياتي مثبت در دانش‌آموزان و نظارت بر مهارت‌هاي مطالعه و يادگيري توجه كرد. درواقع اگرچه سؤال اساسي بسياري از دبيران رياضيات اين است كه «من چگونه مي‌توانم رياضيات را به شكل اثربخش‌تر آموزش دهم؟»، يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان‌دهندۀ آن است كه بهبود خودپنداره‌ رياضياتي و مهارت‌هاي مطالعه‌ دانش‌آموزان نيز به‌مراتب حائز اهميت است.