سياست‌ها و شيوه‌هاي جذب ارتباط‌گيران در شبكه‌هاي اجتماعي مجازي؛ مورد مطالعه كانال‌هاي فارسي پرمخاطب در تلگرام

مسئلة تأثير بر مخاطب يا ارتباط‌گير يكي از اساسي‌ترين مسائل در علم فرهنگ و ارتباطات است. ظهور اينترنت و، بالتبع، پيدايش شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، با توجه به ماهيت تعاملي و چندسوية آن، ضمن آنكه اهميت حوزۀ مخاطب‌شناسي را دوچندان كرده، سازوكار جذب مخاطب را بيش‌ازپيش پيچيده كرده است. ميدان رقابت ارتباط‌گران در شبكه‌ها و پيام‌رسان‌هاي اجتماعي آن‌چنان بالا گرفته كه گزينه‌هاي فراواني را به‌عنوان حق انتخاب در اختيار ارتباط‌گيران گذاشته است. در اين ميان، جذب اوليۀ مخاطب در جهت تصميم اولية او به ملحق‌شدن به يك گروه يا كانال (جذب اوليۀ مخاطب) و تصميم وي به استمرار عضويت ‌(نگهداشت مخاطب) مقدمه و شرط لازم تأثير بر مخاطب است. از طرف ديگر، مروري گذرا بر زيست‌بوم شبكه‌هاي اجتماعي نشان از ضعف جدي كانال‌هاي فرهنگي و ديني در جذب و نگهداشت مخاطب دارد. مسئلة اين پژوهش آن است كه، با استناد به مطالعة كيفيت فعاليت و عملكرد كانال‌هاي موفق فارسي در تلگرام، چه سياست‌ها و شيوه‌هايي را مي‌توان براي جذب ارتباط‌گيران به كنشگران ديني و فرهنگي شبكه‌هاي اجتماعي پيشنهاد كرد. جهت پاسخ‌گويي به اين سؤال، اين پژوهش انجام مصاحبۀ نيمه‌ساخت‌يافته را با ارتباط‌گيران كانال‌هاي موفق ايراني منتخب در پيام‌رسان تلگرام در دستور كار قرار داده و، با پياده‌سازي روش «تحليل مضمون»، 22 پيشنهاد را به‌عنوان سياست‌ها و شيوه‌هاي جذب مخاطب مطرح كرده است. از پربسامدترين پيشنهاد‌ها مي‌توان به اعتماد كاربران به كانال و پيام‌هاي آن، مديريت زماني ارسال پيام‌ها، تنوع در قالب‌هاي انتشار پيام، تنوع و جامعيت در محتواي پيام‌ها و رعايت ايجاز در محتواي ارسالي اشاره كرد.