نقش تغيير گفتمان‌هاي سياسي و اجتماعي در سينماي دفاع مقدس نمونه مورد مطالعه: آثار ابراهيم حاتمي‌ كيا

The role of political and social discourses in holy defense genre

حوزه‌ي پژوهشي اين تحقيق پيرامون اين مسأله است كه تغيير دولت‌ها در حاكميت و به تبع آن تغيير گفتمان‌هاي سياسي، چه تأثيري بر روي آثار سينمايي ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحميلي تا زمان حال، دولت‌هاي گوناگون با ديدگاه‌هاي متفاوت و بعضاً متضادي بر سر كار آمده‌اند كه هر كدام از آن‌ها منادي گفتمان خاص و منحصر به فردي بوده‌اند. گفتمان‌هايي كه هر كدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سياسي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي داشته‌اند. به نظر مي‌رسد تنوع اين ديدگاه‌ها و رويكرد متفاوت دولت‌ها به اين مسائل، تأثير مستقيمي بر ديدگاه آنان نسبت به مسأله‌ي جنگ داشته است كه اين موضوع در آثار سينمايي دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهيم حاتمي‌كيا به عنوان يكي از فيلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسي ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاكميت و دولت مستقر با پديده‌ي جنگ و دفاع مقدس است. در اين پژوهش در صدديم بفهميم كه سياست چه تأثيري در آثار سينماي دفاع مقدس داشته است و فيلم‌هاي اين حوزه تا چه اندازه از شرايط خاص زماني هر دوره سياسي تأثير پذيرفته‌اند. چارچوب نظري اين پژوهش تحليل گفتمان انتقادي است و براي تحليل داده‌ها از روش رمزگان تلويزيوني فيسك استفاده شده است.

This research is about the effect that the change of governments and the change of political discourses, has had an effect on the cinematic works of the holy defense genre? From the beginning of the war until now, different governments have come to power with different views, each of which has had a specific discourse. The discourses that each had their own point of view on political, cultural, social and economic issues. In fact, the diversity of governments' views on these issues has had a direct impact on their view of war, as evidenced by the holy defense films of each period. Ebrahim Hatamikia, as one of the filmmakers of the holy defense genre, has studied the various dimensions of war in his works since the beginning of the war and seeks the relationship of the state with the phenomenon of war and holy defense. In this research, we want to understand what effect politics has had on the works of holy defense genre and to what extent have these films been influenced by the circumstances of each political period?