عنوان مقاله :
ارزيابي انگاره تقدم متكلمان معتزلي بر اماميه در آينه فهارس و مقالات‌نگاري‌هاي كهن
پديد آورندگان :
فراهاني نسب ، هادي مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني , غفوري نژاد ، محمد مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني - گروه شيعه‌شناسي , جباري ، محمدرضا مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني , شريعتمداري ، حميدرضا مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني - گروه شيعه‌شناسي
كليدواژه :
اماميه , معتزله , مكتب كلامي كوفه , معتزله بصره , كلام قرن دوم و سوم
چكيده فارسي :
عده‌اي از متكلمان و تاريخ‌نگاران كلام اسلامي و نيز مستشرقان اين باور را در تأليفات خود نوشته يا تكرار كرده‌اند كه كلام اماميه آغاز مستقلي نداشته و برگرفته از كلام معتزله است. نزديكي آراي اماميان دوران ميانه با معتزله در برخي موضوعات كلامي در شكل‌گيري چنين باوري تأثيرگذار بوده است. با بررسي و مقايسه آثار نخستين متكلمان امامي مكتب كوفه با تأسيس‌كنندگان اعتزال و برجستگان متقدم اين مذهب، كه در سه كتاب فهرستي ابن‌نديم، شيخ طوسي و نجاشي انعكاس يافته است، و نيز مقايسه آراي منقول از آنان در دو كتاب المقالات بلخي و مقالات الاسلاميين اشعري به اين نتيجه مي‌رسيم كه متكلمان امامي در مطرح‌كردن بعضي مسائل كلامي و پرداختن به آنها بر معتزله تقدم داشته، و در بسياري موضوعات به موازات آنها نظريه‌پردازي مي‌كرده‌اند.
