تحليل زيبايي‌شناختي عنوان رمان‌هاي فارسي(13571332ه.ش)

عنوان، يكي از اصلي‌ترين اركان در اثر ادبي به شمار مي‌رود؛ ركني كه اگر صحيح و متفكّرانه گزينش شود، تأثيرگذاري چشمگيري بر جلب و جذب مخاطب خواهد داشت. اين اهميت قطعاً در حوزه ادبيات داستاني برجسته‌تر است. حسن انتخاب عنوان از منظر زيبايي‌شناسي و ادبي مي‌تواند ساختار منسجم يك اثر داستاني را برجسته سازد. با اين ‌حال، از اين دست بررسي‌ها به‌صورت جامع درخصوص عناوين داستان‌هاي فارسي صورت نگرفته است. در اين مقاله براساس منابع كتابخانه‌‌اي، كاركرد زيبايي‌شناسي عناوين 60 رمان فارسيِ نوشته‌‌شده در سال‌هاي 1332 تا 1357، در بخش روساختِ دستوري، آواها، واژگان، موسيقي و صور خيال مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. دستاورد پژوهش نشان مي‌دهد از آنجايي كه همنشيني واژگان در تداعي عواطف و معني كلام نقش مؤثرتري دارد، بيشتر عناوين به‌صورت تركيبي انتخاب شده‌اند و اين تركيبات يا به‌صورت اضافي يا معطوف با حرف «واو» هستند. از همنشيني آوايي حروف در عناوين، حركات موسيقيايي توليد مي‌شود كه به نظر مي‌رسد از سوي نويسندگان براي القاي معاني خاص ايجاد شده است. از ميان صنايع لفظي، واج‌آرايي، واژه‌آرايي و از ميان صنايع معنوي، مراعات‌النظير و تلميح بيشتر به كار رفته‌اند و همچنين استفاده از كنايه و استعاره بيش از ديگر صنايع به چشم مي‌خورد.