مقايسۀ تطبيقي گفتمان كليشه‌هاي جنسيتي در ضرب‌المثل‌هاي فارسي و تركي استانبولي از ديدگاه جامعه‌شناسي زبان

ضرب المثل ها انعكاس دهندۀ جنبه ها و زاويه هاي مختلف زندگي مردم و دربردارندۀ مفاهيم اجتماعي و فرهنگي و به منزلۀ متن هاي زباني در كانون توجه زبان شناسي اجتماعي هستند. پژوهش حاضر مطالعه اي توصيفي ـ تحليلي است كه به بررسي كليشه هاي جنسيتي در ضرب المثل هاي فارسي و تركيه اي از ديدگاه جامعه شناسي زبان پرداخته ‌است. در اين مقاله تعداد 100 ضرب المثل داراي كليشۀ جنسيتي در زبان فارسي و تركيه اي، به شيوۀ نمونه گيري هدفمند انتخاب و بررسي شده اند. اين پژوهش درپي دستيابي به ‌اين پرسش هاست كه كدام نوع از كليشه هاي جنسيتي در ضرب المثل هاي فارسي و تركي بيشتر مشاهده مي شود؟ كليشه هاي جنسيتي موجود در ضرب المثل هاي فارسي و تركي بيشتر بر كدام جنسيت تأثير مي گذارد؟ از منظر جامعه شناسي زبان كاربرد كليشه هاي جنسيتي خاص در ضرب المثل هاي فارسي و تركي، چگونه اوضاع اجتماعي هر دوره را بازنمايي مي كند؟ نتايج اين تحقيق بيانگر آن است كه كليشه هاي جنسيتي در ضرب المثل هاي مربوط به زنان بيشتر از مردان است. همچنين، بيان ويژگي هاي اخلاقي در ضرب المثل هاي فارسي و تركي بيشتر از ساير ويژگي ها كاربرد داشته ‌است و مفاهيم مطرح شده در ضرب المثل ها نشان دهندۀ سوگيري جنسيتي، بي توجهي به زنان و سطح پايين اجتماعي زنان در فرهنگ عامۀ مردم در گذشته ‌است. همچنين، فرهنگ ترك زبانان و ايرانيان به دليل نزديكي مرزها و فرهنگ هاي ايران و تركيه، در كاربرد كليشه هاي جنسيتي در جامعه، داراي شباهت هاي زيادي با هم هستند.