كُشتي و كهن‌الگوي قهرمان

كشتي از گذشته هاي ديرين رواج داشته و با ابعاد چندگانۀ فرهنگ ايراني در پيوند بوده است. در اين رابطه كشتي، آيين حركتي و جسماني بوده است و امروزه در سطح ملي، بومي و محلي انجام مي شود. مسئلۀ پژوهش اين است كه چه اسطوره هايي در پس اين فعاليت حركتي ـ آييني مطرح بوده است؟ هدف پژوهش حاضر اين است كه با روش تحليلي اساطيري را كه سبب معنادهي، تدوام و ارزش اين فعاليت حركتي به منزلۀ آيين در فرهنگ عامۀ ايران طي تاريخ شده است، شرح داده شود. در فرهنگ باستاني، فردي كه با نيروي هاي مخرب طبيعت به نبرد تن به تن مي رفت، به كهن الگوي قهرمان تبديل مي شد كه معيشت و امنيت را در جامعه ايجاد مي كرد و مردم به او احترام مي گذاشتند. اين چالش با آنتاگونيست به عرصۀ دشمنان ايران نيز وارد شد و كشتي گرفتن نماد عمل پهلواناني بود كه براي حفظ سرزمينشان و ارزش هاي آن به نبرد تن به تن مي رفتند، اما آنچه در فرهنگ ايراني مطرح شد اين بود كه اين پهلوانان كه با اعمالشان امنيت و نظم جامعه را برپا مي كردند، بايد در ابتدا درون خود را از آنتاگونيست پاك كنند و به اختيار به نبرد با سايۀ درون بروند. اين كار در جامعۀ ايران به يك ارزش و بنيان اخلاقي براي كهن الگوي قهرمان تبديل شد و در ناخودآگاه جمعي جامعۀ ايراني باقي ماند و در جشنواره‌هاي فرهنگ عامه كه كشتي بخشي از آن مراسم است، همۀ اين ارزش ها به شخصيت كشتي گير فرافكني مي شود و گونه اي از هويت و انسجام اجتماعي را شكل مي دهد كه تماشاگران از خلال آن محبت و خودشكوفايي را دريافت مي كنند.