ارزيابي شاخص‌هاي پايداري كشاورزي تحت سناريوهاي اقليمي و مديريت منابع آب در حوضه آبريز آجي‌چاي

اهداف: اين مطالعه به بررسي وضعيت پايداري حوضه در حالت پايه و تغيير اقليم پرداخته و سپس اثرات سناريوهاي مديريت منابع آب از جمله كاهش سهم آب بخش كشاورزي، افزايش راندمان آبياري و افزايش قيمت آب آبياري بر شاخص‌هاي پايداري مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد. مواد و روش‌ها: از يك مدل هيدرواقتصادي براي ارزيابي اثرات تغيير اقليم بر متغيرهاي هيدرولوژيكي و اقتصادي استفاده شد. مدل‌سازي رفتار هيدرولوژيك حوضه با استفاده از WEAP-MABIA و رفتار اقتصادي كشاورزان با استفاده از الگوي برنامه‌ريزي درجه دوم توأم با ريسك صورت گرفت. براي شبيه‌سازي تغيير اقليم از مدل ريزمقياسسازي LAERWG تحت سناريوهاي انتشار A2، B1 و A1B طي دوره 2050-2020 استفاده شد. شاخص پايداري با استفاده از معيارهاي عملكرد اطمينان‌پذيري، برگشت‌پذيري و آسيب‌پذيري و همچنين شاخص كمبود آب آبياري مورد تحليل قرار گرفت.يافته‌ها: بررسي شاخص‌هاي پايداري در وضعيت فعلي حاكي از ناپايداري منابع آبي بوده و در اثر تغيير اقليم شرايط وخيم‌تري را تجربه خواهد كرد، به طوري كه از 0.86 در حالت پايه به 0.72 تحت سناريوي انتشار A2 مي‌رسد. با اعمال سناريوهاي مديريتي، ميزان شاخص‌هاي پايداري نسبت به تغيير اقليم بهبود يافته و بيشترين افزايش مربوط به سناريوي افزايش راندمان آبياري مي‌باشد. در اين سناريو ميانگين شاخص پايداري كشاورزي نسبت به تغيير اقليم 11.1 درصد افزايش و شاخص كمبود آب آبياري 26.6 درصد كاهش مي‌يابد كه حاكي از بهبود وضعيت پايداري منطقه است. نتيجه‌گيري: با توجه به اثربخشي بهتر سناريو افزايش راندمان آب آبياري، بالا بردن بازده آب كشاورزي از طريق بهره‌گيري از روش‌هاي مدرن و تغيير تكنولوژي آبياري توصيه مي‌گردد.