اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در كودكان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يك

بيماري ديابت همانند هر بيماري مزمن و ناتوان‌كننده ديگر، فرد مبتلا مخصوصاً كودكان و نوجوانان را با مشكلاتي مواجه مي‌سازد كه درنتيجه‌ آن، تمامي جوانب زندگي روزمره فرد تحت تأثير قرار مي‌گيرد. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثربخشي درمان شناختي ـ رفتاري بر اضطراب ناشي از تزريق انسولين در كودكان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يك بود. طرح پژوهش از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون ـ پس‌آزمون همراه با گروه كنترل و مرحله پيگيري 1.5 ماهه بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه كودكان و نوجوانان 8 تا 13 سال مبتلابه ديابت نوع يك استان اصفهان بود. 25 نفر با روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب و به‌طور تصادفي به دو گروه آزمايش (10) و كنترل (15) تقسيم شدند. گروه آزمايش طي 8 جلسه‌ي 45 دقيقه‌اي تحت درمان شناختي ـ رفتاري قرار گرفت و گروه كنترل درمان خاصي را طي اين دوره‌ي زماني دريافت نكرد. پرسشنامه‌ مشاهده‌اي ديسترس رفتاري اليوت و همكاران (1987) در سه مرحله‌ پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري توسط مادران كودكان و نوجوانان تكميل گرديد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج نشانگر كاهش اضطراب ناشي از تزريق انسولين در گروه آزمايش در مقايسه با گروه كنترل در مرحله‌ي پس‌آزمون بود (0.001 P). همچنين نتايج حاصل از پيگيري نيز حاكي از ماندگاري اثر درمان در طول زمان بود؛ بنابراين درمان شناختي ـ رفتاري به‌عنوان يك مداخله‌ اثربخش در كاهش اضطراب ناشي از تزريق انسولين در كودكان و نوجوانان مبتلابه ديابت نوع يك محسوب مي‌شود. لذا پيشنهاد مي‌گردد متخصصان غدد و انجمن‌هاي ديابت، مداخلات روان‌شناختي ازجمله روش درماني شناختي ـ رفتاري را در برنامه مراقبتي كودكان و نوجوانان مبتلابه ديابت بگنجانند.