تحليل انتقادي مسيحيت‌ پژوهي در منابع اسلاميِ ده قرن نخست هجري ( با تكيه بر منابع ملل و نحل و تاريخ )

A Critical Analysis of Christian studies in Islamic Sources form beginning to 10 AH

مطالعه ساير اديان در جهان اسلام سابقه ­اي طولاني دارد. عالمان مسلمان از طرق مختلف به اين زمينه پرداخته ­اند. در كتاب هاي ملل و نحل و كتاب هاي تاريخي مي‌توان آراء و عقايد مذاهب مختلف و گزارش‌هاي توصيفي در زمينه انديشه­ ها و آداب ساير اديان همچون يهوديت، مسيحيت و... را سراغ گرفت. به ­جز اين منابع كه عموماً بدون نقد و رديه نويسي به اين موضوع پرداخته­ اند، از طريق كتب نقد و رديه نيز مي­توان مطالبي درباره اديان سابق بازجست. آنچه در تحقيق پيش̗رو مورد توجه است، پژوهش درباره دين مسيحيت است و دستاورهاي مسلمانان در اين باره طي ده قرن نخست هجري مورد كاوش قرار گرفته است. براساس يافته­هاي اين مقاله، شناخت مسلمانان درباره مسيحيان قابل قبول و تفصيل است؛ اما ضعف اين تحقيقات در آنجاست كه به شكل مستمر صورت نگرفته است و به نيمه شرقي و يوناني كليسا محدود بوده است. دلايل اين موضوع برمي­گردد به عدم تمايل و اقبال عمومي كافي نسبت به انجام مطالعات در زمينه اديان، عدم اطلاع مسلمانان از ميراث زبان و ادبيات لاتيني و نهايتاً عدم ارتباط سرزميني گسترده با مسيحيت در غرب.

In the Islamic world, studies about other religions have a long history. The Muslim scholars have reviewed the field in different ways. In the Al-Milal wa al-Nihal (“books on the Nations and their Religions”) and historical books, the views and beliefs of various religions and descriptive reports of thoughts and the etiquette of religions like Judaism, Christianity, etc could be fined. Other than these references that generally reviewed the matter without any critiques and rebuttal writing, we could also find some content about the previous religions through rebuttal and critical books. The research aims to study Christianity and to explore the Muslims' achievements during the first 10 centuries AH. Based on the findings of the paper, Muslims’ knowledge about Christians is acceptable and detailed, however, the weakness of these researches comes from a fact that they were not conducted continuously and they were limited to the eastern and Greek half of the church. The reason for this is the lack of public interest in conducting extensive studies in this regard, also the lack of knowledge of Muslims about the heritage of Latin language and literature and finally, the lack of a large territorial connection with Christianity in the West.