شناسايي و اولويت‌بندي عوامل موثر بر كم‌آ‌بي در استان كرمانشاه با كمك فرآيند تحليل سلسله‌مراتبي

شناسايي عوامل موثر و تعيين‌كننده كم‌آبي در هر منطقه شرط لازم براي مديريت صحيح عرضه و تقاضاي آب و بسترسازي براي سازگاري با كم‌آبي است. هرچند استان كرمانشاه بر اساس شاخص‌هاي متداول تعيين بحران آب در وضعيت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسيد و نيازمند بازنگري در رويكردهاي مديريت منابع آب استان است. اين پژوهش در چارچوب نظري نهادگرايي و با كمك فرايند تحليل سلسله مراتبي به ‏دنبال شناسايي و اولويت‌بندي عوامل تعيين‌كننده كم‌آبي در استان كرمانشاه است. به‏ اين منظور با كمك روش دلفي و ابزار تحليل سلسله‌ مراتبي و نرم‌افزار EXPERT CHOICE اين عوامل شناسايي و اولويت‌بندي شد. نتايج حاكي‏ از آن است كه برخلاف رويكردهاي متعارف مديريت منابع آب كه بيشتر بر مديريت عرضه آب تاكيد مي‌شود، نقش عوامل طرف تقاضا در مساله كم‌آبي استان كرمانشاه بسيار تعيين‌كننده‌تر است به‏ طوري‏كه 72/5 درصد از مساله كم‌آبي توسط اين عوامل توضيح داده مي‌شود. عوامل طرف تقاضا به ترتيب اولويت و سهم در كم‌آبي عبارتند از: بهره‌وري پايين آب در بخش كشاورزي (0/42)، برداشت بي‏رويه از منابع زيرزميني (0/21)، ساختار توليد بخش كشاورزي (0/13)، صادرات آب مجازي (0/10)، اتلاف آب در مسير (0/06)، فرهنگ مصرف آب (0/05)، نداشتن كنتور (0/03). در طرف عرضه نيز ميزان بارش (0/38)، بيلان آب (0/18)، تبخير (0/18)، عدم تطابق زماني بارش و مصرف (0/13)، نوع بارش (0/05)، نوسان بارش (0/05) و عدم بهره‌برداري كافي از آب خاكستري (0/03) به‏ترتيب بيشترين نقش را در ايجاد تنش دارند