يادداشت تحليلي: تأثير تغيير اقليم بر بارش‌هاي سنگين ايران با بكارگيري مدل همادي CMIP6

تغييرات در شدت و فراواني بارش، از جمله رخدادهاي فرين، بيشترين تأثير را بر مديريت منابع آب و مديريت ريسك سيلاب دارد. از آنجايي كه ايران در يك منطقه خشك و نيمه خشك جهان  قرار گرفته است، اطلاعات بيشتري در مورد تغييرات گذشته و احتمالي آينده در خصوص بارش‌هاي فرين مورد نياز است. اين تحقيق با هدف بررسي روزهاي همراه با بارش سنگين در ايران از سري مدل‌هاي سامانه زمين ECEarth3 با تفكيك افقي 7/0 درجه قوسي با پيكربندي‌هاي مختلف كه در پروژه CMIP6 مشاركت يافته‌اند، انجام شده است. يك مدل همادي از سه مدل ECEarth3،اECEarth3Veg و ECEarth3CC با روش ميانگين وزني با رويكرد مستقل (IWM) توليد شد. جهت بررسي روزهاي همراه با بارش سنگين از شاخص R10mm  توصيه شده توسط كارگروه تخصصي در زمينه تغيير اقليم و شاخص‌هاي فرين (ETCCDI) استفاده شد. شاخص R10mm با سناريوهاي خوش‌بينانه (SSP12.6)، حد واسط (SSP24.5)، بدبينانه (SSP37.0) و خيلي بدبينانه (SSP58.5) در دوره تاريخي (20141990) و سه دوره 25 ساله شامل دوره‌هاي آينده نزديك (20502026)، آينده مياني (20752051) و آينده دور (21002076) محاسبه شد. شاخص R10mm در شش حوضه آبخيز درجه يك بررسي شد. نتايج نشان داد كه بيشينه اين شاخص با 14/36 روز در حوضه درياي خزر و كمينه آن با 1/45 روز در حوضه مرزي شرق ايران ديده مي‌شود و بارش سنگين در ايران تحت شرايط تغيير اقليم آينده افزايش خواهد داشت. بيشينه افزايش روزهاي همراه با بارش سنگين تحت سناريوهاي SSP37.0 و SSP58.5 به‌ترتيب در سه حوضه درياي خزر، درياچه اروميه و قره‌قوم ديده شد. همچنين اين شاخص در متوسط پهنه اي كشورحداقل افزايش 2/97 درصدي و حداكثر 18/22 درصدي را نشان داد. افزايش رخداد بارش سنگين در آينده ممكن است منجر به افزايش خطر سيل شده و دسترسي به منابع آب را نيز در ايران با مشكلاتي مواجه نمايد.