كليدواژه :
بدهي ستوه , امام , بودايي مهايانه , تشيع اثني عشري , انسان آرماني
چكيده فارسي :
مفهوم انسان آرماني در بودايي مهايانه و تشيع اثني‌عشري داراي اهميت است. انسان آرماني مهايانه، «بدهي‌ستوه» است كه مسير بوداگي و اشراق خود را با بيداردلي «بدهي‌چيتَّه» آغاز و با عهد و سوگند براي رهايي خود و همة موجودات ذي‌شعور، قدم در مسير سلوك گذاشته و با طي طريق در منازل «بهومي»هاي دهگانه موانع و حجاب‌ها «كِلِشَه‌ها» را كنار نهاده و در هر منزل كمال «پارميتا» متناظر با آن منزل را كسب مي‌نمايد. بدهي‌ستوه در آخرين مرتبه سلوك مي‌تواند به رهايي غايي «نيروانه» بپيوندد اما به دليل مهرورزي «كَرونا» بي‌منتهاي خود از ورود به آن خودداري و در دايرة تناسخ «سنساره» باقي مي‌ماند تا از ساير موجودات دستگيري كند. كاملترين مصاديق انسانآرماني در تشيع، پيامبر خاتم و امامان معصوم هستند كه از جايگاهي رفيعي برخوردارند. در باور شيعيان، ائمه برگزيدة خدا، آيينة تمام‌نماي حق، واسطه‌ي مُلك و ملكوت، خليفة‌الله، آراسته به تمامي فضايل بشري و هادي انسان‌ها به سوي كمال حقيقي كه همان فلاح يا رهايي در سياق انديشه اسلامي است، هستند. در اين مقاله بهدنبال شباهتها و تفاوتهاي انسان آرماني در ابعاد مختلف در هر دو سنت ديني هستيم. پژوهش حاضر نشان ميدهد باور به بدهي‌ستوه و امام در سنت بودايي و شيعي به‌رغم وجود تفاوتهايي در مباني، داراي شباهتهاي قابل توجهي در ويژگيها و كاركرد هستند كه مقايسه آنها را معنادار مي‌سازد؛ عصمت، علم بي‌منتها، قدرتهاي اعجازآميز، نقش و هدايت تكويني و تشريعي و مرجعيت خواسته‌ها و توسلات مردم از جمله اين همانندي‌ها است.
چكيده لاتين :
The concept of the ideal human being is an important concept in all religions, especially, in Mahayana Buddhism and Twelver Shi'ism. The Mahayana ideal human is “Bodhisattva” who begins his path of enlightenment with the awakening of “Bodhicitta” and steps on the path of spiritual journey with a covenant and oath for liberating himself as well as all intelligent beings. After passing mystical states or Bhumis, he removes the veils and obstacles and, in each state, acquires the perfection (Paramita) corresponding to that state. In the last state, Bodhisattva can join the ultimate liberation, “Nirvana”, however due to his infinite kindness and compassion, “Karuna”, refuses to enter it and remains in the circle of reincarnation, “Samsara”, to help other beings. The most perfect examples of the ideal human being in Shi’ism are the Prophet and the infallible Imams, who have a special and great position in Shi’ism. According to the Shi’ite tradition, the Imams are the mirrors of the truth, the mediators of heaven, the Caliphs of Allah on earth and adorned with all human virtues. They can lead human beings to true perfection and divine knowledge. Despite the differences of Buddhist and Shi’ite traditions, beliefs in Bodhisattva and Imam have significant similarities in features and functions that make their comparison meaningful. Infallibility, infinite knowledge, miraculous powers, developmental and canonical role in guidance, and being the sources for the appeals of the people are among these similarities.
