برآورد تركيب‌پذيري عمومي صفات فيزيولوژيك مرتبط با تحمل خشكي، عملكرد و ميزان اسانس ميوه در گشنيز با روش پلي‌كراس

يكي از عوامل محدود كننده توليد گياهان دارويي تنش خشكي مي‌باشد. هدف از اين مطالعه ارزيابي تركيب‌پذيري عمومي توده‌هاي بومي گشنيز براي صفات عملكرد و اجزاي عملكرد ميوه و محتواي اسانس در رژيم‌هاي مختلف آبياري بود. به‌همين منظور 14 خانواده‌ي نيمه‌خواهري حاصل از خزانه‌ي پلي‌كراس در سه آزمايش (بدون تنش، تنش ملايم و تنش شديد) در سال زراعي 1394 در در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه تربيت مدرس مورد ارزيابي قرار گرفت. تجزيه‌ي آماري داده‌ها نشان داد كه بيش‌ترين ضريب تنوع فنوتيپي در شرايط عدم تنش مربوط به كلروفيل كل، در شرايط تنش ملايم مربوط به عملكرد ميوه و در شرايط تنش شديد مربوط به ميزان اسانس ميوه بود. هم‌چنين بيش‌ترين ضريب تنوع ژنتيكي در شرايط عدم تنش، تنش ملايم و تنش شديد به ترتيب مربوط به صفات ميزان اسانس ميوه، عملكرد ميوه و ميزان اسانس ميوه بود. نتايج تجزيه خوشه‌اي براساس تركيب‌پذيري عمومي صفات مشخص كرد كه فاميل‌هاي ناتني 8، 9، 10 و 14 براي توليد واريته‌ ساختگي با عملكرد ميوه و ميزان اسانس بالا در شرايط عدم تنش خشكي مناسب هستند. در شرايط تنش ملايم فاميل‌هاي 7، 11 و 1، براي توليد واريته‌هاي با عملكرد ميوه‌ و ميزان اسانس بالا مناسب هستند و در شرايط تنش شديد فاميل‌هاي 13، 14، 11، 6 و 7 براي توليد واريته‌هاي با عملكرد ميوه‌ي بالا و فاميل‌هاي 1، 3، 9، 12 و 7 براي توليد واريته با ميزان اسانس بالا مناسب هستند.