كليدواژه :
رشد اخلاقي , نظريۀ قلمروي , روان‌شناسي اخلاق , نظريهٔ قلمروي اجتماعي۔ شناختي , عوامل رشد اخلاقي
چكيده فارسي :
بخش قابل توجهي از مطالعات روان‌شناسي به مطالعه پديده‌هاي اخلاقي (قضاوت اخلاقي، رفتار اخلاقي و ...) اختصاص دارند. از جمله نظريه‌هاي متأخر در اين حوزه، «نظريه قلمروي اجتماعي۔ شناختي» است. اين نظريه كه از نگاه انتقادي به ديدگاه‌هاي لارنس كلبرگ شكل گرفته، امروزه با طيف وسيعي از مطالعات تجربي حمايت مي‌شود. در اين پژوهش، پس از مرور اصلي‌ترين ادعاهاي اين نظريه، در خصوص شناخت اخلاقي و رشد اخلاقي، به نقاط ابهام يا كاستي‌هاي آن - بر اساس ديدگاه‌هاي تجربي و ملاحظات نظري - پرداخته شده است . ادعاي اصلي اين نظريه اين است كه سه قلمرو «اخلاق، قراردادي و شخصي» از سنين پايين كودكي متمايز مي‌شوند و هر كدام مسير رشد خود را طي مي‌كنند. در اين نظريه بر تجربه‌هاي زيستۀ كودكان براي رشد اخلاقي تأكيد مي‌شود و به عواملي همچون تعامل با همسالان، تعامل با والدين، تعاملات ميان‌قلمروي اشاره مي‌شود. فرايند تعامل كودك با محيط (از جمله والدين) به شكل ديالكتيك ديده مي‌شود. اين نظريه به رغم نقاط قوّتي كه دارد، از كاستي‌هاي نظري رنج مي‌برد كه از جمله آنها، مي‌توان به «برداشت عقلي از اخلاق و قضاوت اخلاقي»، «نابسندگي معيارهاي تمايز ميان قلمروها»، «تلقي ناكافي از هنجارهاي ديني» اشاره كرد.
چكيده لاتين :
There are a considerable number of psychological research studies which explore moral phenomena (moral judgment, moral behavior, and so forth). Among the recent theories in this field is the "social-cognitive domain theory". While this theory is developed by some unsympathetic responses to Lawrence Kelberg's views, it is now supported by a wide range of empirical enquiries. In the present paper, reviewing its central claims about moral knowledge and moral development, the ambiguities or drawbacks of the theory are examined and explained based on empirical views and theoretical considerations. The basic claim of this theory is that the three domains of "morality, contract, and personality" are set apart in infancy, and each goes through its own growth path. This theory emphasizes the lived experiences of children for moral development, and it refers to the factors such as interaction with peers, interaction with parents, and interactions between the domains. The process of the child's interaction with the environment (including parents) is seen dialectically. Despite its strengths, this theory suffers from serious disadvantages which include "rational understanding of morality and moral judgment", "inadequacy of criteria for distinguishing between realms", and "insufficient conception of religious norms".
