تحليل فضايي و سطح‌بندي آلودگي صوتي در مناطق 15گانۀ كلان‌شهر اصفهان

Spatial Analysis and Ranking of Noise Pollution in 15 Regions of Isfahan Metropolis

آلودگي صوتي به عنوان يكي از آلودگي‌هاي زيست‌محيطي كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است، پهنه‌هاي مسكوني كلان‌شهرهاي كشور را تحت تأثير قرار داده است. از عمده‌ترين دلايل اين معضل، كم توجهي به عوامل فضايي تأثيرگذار بر آلودگي صوتي، كمبود مطالعات ارزيابي و آشنايي ناكافي از روش‌هاي ارزيابي اثرات اقدامات توسعه بر آلودگي صوتي در نظام برنامه‌ريزي شهري مي‌باشد. اين پژوهش با هدف تحليل فضايي و سطح‌بندي آلودگي صوتي در مناطق 15 گانه كلان‌شهر اصفهان مي‌باشد. در اين راستا از روش پژوهش تركيبي (كمي و كيفي) استفاده شده و اطلاعات موردنياز از طريق روش‌هاي كتابخانه‌اي و ميداني گردآوري شده است. ضمن اينكه براي تحليل داده‌ها از روش تحليل فضايي در نرم‌افزار ArcGIS و جهت وزن‌دهي به شاخص‌ها از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) در نرم‌افزار Expert Choice بهره گرفته شده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه توزيع فضايي آلودگي صوتي در مناطق كلان‌شهر اصفهان به‌صورت نامتوازن مي‌باشد. به‌گونه‌اي كه در مناطق مركزي 1 و 3 و مناطق 8 و 10 عمدتاً به واسطه وجود معابر پرتردد و عدم رعايت حريم ساخت و ساز براي آن‌ها، تأثيرپذيري از كاربري‌هاي صداساز، تمركز جمعيت و فشردگي، آلودگي صوتي در وضعيت نامناسب‌تري نسبت به ساير مناطق مي‌باشد. از جمله مهمترين راهكارهاي مقابله با اين مسأله، مي‌توان به رعايت حريم ساخت و ساز براي معابر پرتردد و كاربري‌هاي صداساز در طرح‌هاي توسعه شهري، كاهش حجم ترافيك در معابر مجاور محلات مسكوني از طريق انتقال ترافيك به مسيرهاي جديد غيرحساس، ايجاد خاكريز به همراه پوشش گياهي در زمين‌هاي بدون استفاده موجود در لبه‌ي بزرگراه‌ها، جلوگيري از فروش تراكم مازاد ساختماني در نزديكي معابر پرتردد، انتقال فعاليت‌هاي كارگاهي و پايانه‌ها از محلات مسكوني به محدوده‌هاي غيرحساس (خارج از محدوده شهر) و كاهش فشردگي و افزايش پيچيدگي در طراحي قطعات جديد اشاره نمود.

Noise pollution, as one of the lesser-known environmental pollutants, has affected the residential areas of the country's metropolises. One of the main reasons for this problem is the lack of attention to spatial factors affecting noise pollution, lack of evaluation studies and insufficient familiarity with the methods of assessing the effects of development measures on noise pollution in the urban planning system. This study aims to spatial analysis and ranking of noise pollution in 15 regions of Isfahan metropolis. In this regard, the mixed research method (quantitative and qualitative) has been used and the required information has been collected through library and field methods. In addition, spatial analysis method in ArcGIS software was used for data analysis and Analytic Hierarchy Process (AHP) method in Expert Choice software was used to weight the indicators. The results indicate that the spatial distribution of noise pollution in the regions of Isfahan is unbalanced. As in the central regions 1, 3 and regions 8 & 10, mainly due to the existence of busy passages and non-observance of construction privacy for them, the impact of noisy land uses, population concentration and compactness, noise pollution is in a more unfavorable situation than other regions. Among the most important solutions to deal with this issue, can be mentioned to the observance of construction privacy for busy passages and noisy land uses in urban development plans, transfer of workshops and terminals from residential areas to non-sensitive areas and reducing congestion and increasing the complexity of designing new patches.