اثربخشي طرح‌واره‌درماني بر تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روان‌شناختي دانش‌آموزان دختر داراي طرح‌واره‌هاي ناسازگار اوليه

Effectiveness of Teaching Skills Based on Schema Therapy on the Distress Tolerance and Psychological Flexibility of Female Students with Early Maladaptive Schema

طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه مي‌تواند سلامت رواني، شناختي و هيجاني افراد را با آسيب مواجه سازد. بر همين اساس پژوهش حاضر با هدف بررسي اثربخشي آموزش مهارت‌هاي مبتني بر طرح­واره‌درماني بر تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روان‌شناختي دانش‌آموزان دختر داراي طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه انجام گرفت. پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پيگيري دوماهه بود. جامعه آماري پژوهش شامل دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه داراي طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه شهر اصفهان در سال تحصيلي 99-1398 بود. در اين پژوهش تعداد 30 دانش‌آموز دختر داراي طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه با روش نمونه‌گيري دردسترس انتخاب و به‌طور تصادفي در گروه­هاي آزمايش و گواه گمارده شدند (هر گروه 15 نوجوان). گروه آزمايش آموزش مهارت‌هاي مبتني بر طرح­واره‌درماني (صيادي و همكاران، 1396) را طي يك ماه در 8 جلسه 75 دقيقه‌اي دريافت نمودند.. دراين‌بين در گروه آزمايش 2 نفر و در گروه گواه نيز 3 نفر ريزش داشتند. پرسشنامه‌هاي مورداستفاده در اين پژوهش شامل پرسشنامه طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه (يانگ، 1998) و پرسشنامه تحمل پريشاني (سيمونز و گاهر، 2005) و پرسشنامه انعطاف‌پذيري روان‌شناختي (دنيس و وندروال، 2010) بود. داده‌هاي حاصل از پژوهش به شيوه تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 23 مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت. نتايج نشان داد كه آموزش مهارت‌هاي مبتني بر طرح­واره‌درماني بر تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روان‌شناختي نوجوانان دختر داراي طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه تأثير معنادار دارد (001/0p<). بر اساس يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه آموزش مهارت‌هاي مبتني بر طرح­واره‌درماني با بهره‌گيري از تكنيك‌ آموزش شناختي، مبارزه با طرح­واره‌ها در سطح هيجاني و آموزش شيوه‌هاي بهنجار سبك‌هاي مقابله‌اي مي‌تواند به‌عنوان يك درمان كارآمد جهت بهبود تحمل پريشاني و انعطاف‌پذيري روان‌شناختي نوجوانان دختر داراي طرح­واره‌هاي ناسازگار اوليه مورد استفاده گيرد..

Early maladaptive schemas can impair people's mental, cognitive, and emotional health. Accordingly, the present study was conducted with the purpose of investigating the effectiveness of teaching skills based on schema therapy on the distress tolerance and psychological flexibility of female students with early maladaptive schema. The present study was experimental with a pretest, posttest, control group, and two-month follow-up period design. The statistical population of the present study included secondary high school female students with early maladaptive schema in the city of Isfahan in the academic year 2019-20. 30 female students with early maladaptive schema were selected through the available sampling method and randomly accommodated into experimental and control groups (each group of 15 adolescents). The experimental group received eight seventy-five-minute sessions of teaching skills based on schema therapy intervention for one month (Sayyadi et.al, 2017). Two students from the experimental group and two from the control group withdrew from the study. The applied questionnaires in the current study included the early maladaptive schema Questionnaire (Young, 1998), the distress tolerance Questionnaire (Simons, Gaher, 2005), and the psychological flexibility Questionnaire (Dennis, Vander Wal, 2010). The data taken from the study were analyzed via the repeated measurement ANOVA method through SPSS23 software. The results showed that teaching skills based on schema therapy has a significant effect on the distress tolerance and psychological flexibility of the female adolescents with early maladaptive schema (p<0.001). According to the findings of the present study, it can be concluded that teaching skills based on schema therapy can be applied as an efficient therapy to increase distress tolerance and psychological flexibility of female adolescents with early maladaptive schema.