پديد آورندگان :
باقري، زهرا دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده مرتع - گروه علوم مرتع , فروزه، محمد رحيم دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده مرتع - گروه علوم مرتع , مازندراني، معصومه دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان - دانشكده علوم پايه - گروه زيست شناسي , شهيري، هدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده صنايع غذايي - گروه صنايع غذايي , آتشي، صادق دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان - دانشكده توليدات گياهي
كليدواژه :
گل ماهور تماشايي , فنل , فلاونوئيد , آنتي اكسيدان , موسيلاژ , حلال
چكيده فارسي :
سابقه و هدف
استفاده از گياهان دارويي مراتع به جهت اثرات درمانگري و صنعتي آنها بسيار با اهميت است. ميزان كمي و كيفي مواد موثره موجود در گياهان در هر منطقه تحت تاثير عوامل محيطي و تنش هاي اكولوژيك در آن منطقه است. همچنين از مهمترين عواملي كه در استخراج مواد موثره گياهان مورد توجه قرار مي گيرد، حلال است كه انتخاب آن به قسمت هاي مختلف يك گياه و نيز مواد متشكله آن بستگي دارد. اندام هاي گياهي و سيستم هاي حلالي انتخاب شده مي تواند روي كميت و نوع تركيبات جدا شده تاثيرگذار باشند. هدف تحقيق حاضر بررسي موارد مذكور در خصوص گل ماهور تماشايي مي باشد.
مواد و روش
ابتدا رويشگاه گل ماهور تماشايي در مرتع چهارباغ استان گلستان شناسايي شد و سپس در نقاط معرف رويشگاه نمونه برداري از اندام هاي گل و برگ اين گونه از طبقات ارتفاعي 2100 - 2300 - 2500 - 2700 متري در سه تكرار جمع آوري گرديد. در هر نقطه معرف با توجه به پراكنش، ابعاد و ضريب تغييرات تاج پوشش گونه گل ماهور، تعداد 30 پلات مستقر گرديد. نمونه ها پس از پاكسازي در هواي آزاد، به مدت 24 ساعت در دماي 45 درجه سانتي گراد در آون قرار گرفتند و سرانجام در پاكت هاي كاغذي نگهداري و جهت ارزيابي برخي خصوصيات فيتوشيميايي همچون ميزان فنل كل، فلاونوييد كل و فعاليت آنتي اكسيداني به آزمايشگاه انتقال داده شدند و با حلال هاي اتانول و متانول و با دو روش عصاره گيري شامل خيساندن و استفاده از ريزموج فراصوت عصاره گيري شدند.
نتايج
بنابر نتايج بيشترين ميزان فنل كل (119/46 ميلي گرم بر گرم وزن خشك) دراندام گل، ارتفاع 2100 متر، حلال اتانول و روش عصاره گيري با ريزموج - فراصوت، بيشترين ميزان فلاونوييد كل (31/07 ميلي گرم بر گرم وزن خشك) در اندام برگ، ارتفاع 2100 متر، حلال متانول و روش عصاره گيري با ريزموج - فراصوت و بيشترين ميزان فعاليت آنتي اكسيداني (81/49 درصد) در اندام گل، ارتفاع 2100 متري، حلال اتانول و عصاره گيري به روش خيساندن مشاهده شد. همچنين تجزيه واريانس ميزان IC50 نمونه ها نشان داد كه قدرت مهار كنندگي راديكال هاي آزاد DPPH به تنهايي يا اثر متقابل، در P<0.01)) تفاوت معني داري داشت. نتايج مقايسه ميانگين سه عامل ارتفاع، اندام و حلال بر ميزان IC50 نمونه ها نشان داد كه گونه گياهي مورد مطالعه در ارتفاع 2500 متري، در اندام گل و با نوع حلال متانول بيشترين ميزان IC50 و به تبع آن كمترين ميزان فعاليت آنتي اكسيداني را دارا است.
نتيجه گيري
با توجه به پراكنش گل ماهور در مناطق كوهستاني، به نظر مي رسد گراديان ارتفاعي، نحوه استخراج و نوع اندام گياهي تاثير قابل توجهي در متابوليت هاي ثانويه مورد بررسي و خواص آنتي اكسيداني اين گياه دارد؛ لذا به منظور توليد، بهره برداري، فراوري و استفاده از مواد موثره گياه speciosum Verbascum در تركيبات دارويي توجه به موارد مذكور توصيه مي گردد.
چكيده لاتين :
Background and purpose: Identifying local medicinal plants being adapted to the climate of Iran, studying the possibility of their production and processing on a large scale, is one of the first steps can be taken for optimal use of such plants. Therefore, in this study, Verbascum thapsus was investigated.
Methodology: The aim of this study is to study the ecological, morphological and phytochemical changes of this plant in four altitude ranges of 1300- 1700- 2100- 2500 with the same slope and direction. Accordingly, after collecting leaves (three repetitions of each plant) of Verbascum thapsus and drying in the laboratory, the plant extract was extracted using soaking method then phytochemical properties such as total phenol, total flavonoids, mucilage, saponin, and antioxidant activity were measured according to standard methods. Also, density changes, canopy cover, production of each plant based on grams per square meter, regeneration (measuring the number of young seedlings per unit area), diameter and leaf length and width of species at different heights were also evaluated.
Results: The results showed that altitude had significant effects (P<0.01) on phenolic, flavonoid, mucilage and antioxidant activity. So that The highest amount of total phenol (116.28 mg gallic acid per gram of dry weight) and total flavonoids (13.24 mg quercetin per gram of dry weight) at an altitude of 2500 m, antioxidant activity by DPPH method (45.31%) at an altitude of 2100 meters, antioxidant activity by IC50 method (82.47 mg / ml) at an altitude of 2500 meters, The highest percentage of mucilage was observed at an altitude of 1700 m, but did not show a significant effect on the amount of saponin in Verbascum thapsus (P>0.05). Regarding ecological characteristics, there is a significant difference among all ecological traits measured except the length and width of leaves at the level of 5% (P<0.05). According to these results, the highest density, at a value of 0.63 base in square meter at an altitude of 2500 meters, the highest percentage of coverage, 9.83 percent at an altitude of 1300 meters, the highest production, 19.43 at an altitude of 2500 meters, the highest reproduction, 0.4 number per square meter at an altitude of 2100 meters, The highest collar diameter, 9.4 cm at a height of 1300 meters was observed.
Conclusion: The results of this study indicate that the altitude factor is effective on some morphological and physiological characteristics of this plant. If to harvest a higher percentage of phenolic, flavonoid and antioxidant compounds is considered, collection of this plant from an altitude of 1700 meters is highly recommended.
