جنبش مشروطيت و اندرز نامه نويسي در مسير تداوم يا انقطاع

Constitutionalism (Mashrooteh) and dual writing of continuity or interruption

از آنجايي كه اندرزنامه نويسي سنتي باستاني در ايران است و عمدتاً بر چگونگي حفظ يا كسب قدرت تاكيد دارد. بررسي اين موضوع در دوره مشروطيت كه عمدتاً مسئله اصلي كاهش قدرت پادشاه است اهميت خاص مي يابد. هدف اين مقاله بررسي اندرزنامه نويسي در دوران مشروطيت است و پرسش اصلي اين است كه به رغم گرايش به محدود ساختن قدرت شاه، آيا محورهاي اساسي اندرزنامه نويسي تغيير يافته است؟ در اين نوشتار به بررسي دو رساله مي پردازيم كه در زمره اندرزنامه هاي دوران مشروطه قرار مي‌گيرد: يكي رساله قانون مظفري اثر ملك‌المورخين و ديگري رساله اي در تعريف تشكيل ملت متمدن اثر حسين بن محمود موسوي مورد تحليل قرار مي‌گيرد و عناصر آنها با محورهاي اندرزنامه هاي دوره باستان در ايران مقايسه مي‌شود. دستاورد اين پژوهش حاكي از آن است كه هدف اصلي اندرزنامه هاي دوران مشروطه يافتن راه حل‌هايي نهايي و عملي است براي برون‌رفت از شرايطي كه آن را اسفناك ارزيابي مي‌كنند. بينش اين اندرزنامه ها نيز حاكي از نوعي دوگانگي مرحله گذار از حكومت سلطنت مطلق به حكومت سلطنت مشروطه است. در اين دوگانگي هم عناصر اندرزنامه هاي باستاني و هم گرايش هاي اعتقادي به شاه و سلطنت يافت مي شود. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و مبتني بر منابع اندرزنامه نويسي تنظيم و تدوين گرديده است.

Since traditional counseling is ancient in Iran and mainly emphasizes on how to maintain or gain power. Examining this issue during the constitutional period, which is mainly the main issue of reducing the power of the Shah, is of particular importance. The purpose of this article is to examine the writing of advice during the constitutional period, and the main question is whether, despite the desire to limit the power of the Shah, the basic axes of writing advice have changed? In this article, we examine two treatises that are from the memoirs of the constitutional era: one is the treatise of Shariat Mozaffari from the Queen of Historians and the other is a treatise on the definition of the formation of a civilized nation by Hussein bin Mahmoud. Mousavi and their elements are compared to ancient periods in Iran. The results of this study indicate that the main purpose of the constitutional period consultations is to find final and practical solutions to get out of a situation that is considered deplorable. The insights of these letters of recommendation also indicate a kind of dichotomy in the transition from absolute monarchy to constitutional monarchy. In this duality are found both elements of ancient counseling and doctrinal tendencies towards the king and the monarchy. This research has been prepared and compiled in a descriptive-analytical method based on consulting sources.