تأملي در باره اعلام خطبه اي از نهج البلاغه: علاء بن زياد و عاصم بن زياد

A’lams in a Nahdj al-Balāghah Sermon: A Study on ʿAlāa Ibn Ziyād and ʿAaṣim Ibn Ziyād

شريف­ رضي (د 406ﻫ) در يكي از خطبه­ هاي نهج ­البلاغه از دو نفر به نام ­هاي علاء بن زياد حارثي در جايگاه شخصي متمول و عاصم بن زياد حارثي به عنوان فردي زاهدپيشه نام برده‌است كه توسط امام علي(ع) موعظه شده اند. در اين مقاله براساس اخبار و گزارش­ هاي منابع تاريخي، رجالي، حديثي و ادبي، محتواي خطبه و اشخاص نام­برده در آن بررسي شده ­است. عاصم بن زياد حارثي و علاء بن زياد حارثي متمول، هر دو در تاريخ مجهول ­اند. شريف­ رضي، و متقدمين و متأخرين او علاء بن زياد عدوي زاهد (د 94ﻫ) را با عاصم بن زياد اشتباه گرفته­ اند؛ هم­چنين شريف ­رضي و برخي به­ اشتباه به جاي ربيع بن زياد از علاء بن زياد حارثي به عنوان فرد متمول نام برده ­اند. افزون بر اين به نظر مي­رسد اصل خبر مربوط به حسن بصري باشد، اما در نهج البلاغه و ساير منابع به امام علي(ع) نسبت داده شده‌است.

Sharif Raḍi (d. 406 AH) has mentioned two people: ʿAlaa bin Ziyad Harithi as a wealthy person and ʿAaṣim bin Ziyad Harithi as an ascetic who have been preached by Imam ʿAlī (AS) in one of the sermons of Nahj al-Balāghah. The present study has analyzed the content of the sermon and the persons mentioned in it based on the news and reports of historical, rijali, hadith and literary sources. ʿAaṣim Ibn Ziyad Harithi, and ʿAlaa Ibn Ziyad Harithi, are unknown in history, and Sharif Raḍi, and his predecessors and successors, have confused Ala Ibn Ziyad ʿAdavi (d. 94 AH) with ʿAaṣim Ibn Ziyad; Also, Sharif Raḍi and some others have mistakenly named ʿAlaa Ibn Ziyad Harithi, instead of Rabi Ibn Ziyad. In addition, it seems that the original report is related to Hasan al-Baṣri, but it is attributed to Imam ʿAlī (AS) in Nahj al-Balāghah and other sources.