تحليل چهره رستم بر اساس شاهنامه در كاشي كاري دوران قاجار

No Title

از شاخص ­ترين شخصيت ­هاي ادبيات حماسي ايران پس از اسلام، رستم در شاهنامه فردوسي بود كه در قرن چهارم هجري سروده شد. بخش قابل توجهي از كتاب ارزشمند شاهنامه به شمايل نگاري، مشخصات ظاهري، روحيات و فداكاري­ ها و مبارزات رستم اختصاص يافته است. محبوبيت رستم در بين اقوام مختلفي كه در طول تاريخ بر ايران سلطه يافتند كاملاً مشهود بود به طوري كه در مكاتب مختلف نگارگري و نقوش كاشي­ كاري و ديگر هنرها توسط هنرمندان با مشخصات خاصي نقش مي­ شده است. اينكه اين نقوش چقدر از ابيات شاهنامه نشأت گرفته يا از بستر فرهنگي حاكم بر زمان بوده، پرسشي است كه با بررسي شمايل نگاري نقوش رستم در نگارگري و كاشي­ كاري اسلامي پاسخ داده خواهد شد. از آنجا كه پس از اسلام كاشي­ كاري با بستري گسترده و متنوع در حوزه­ هاي مختلف رشد كرد و نقوش آن مستقيماً برگرفته از فرهنگ اقوام هم عصرش بود. شيوه گردآوري اطلاعات در مقاله حاضر مبتني بر مطالعات كتابخانه­ اي و بررسي تصاوير كاشي ­ها و سفال­ هاي دوره اسلامي است. با توجه به بررسي­ هاي صورت گرفته مي ­توان دريافت كه خصوصيات ظاهري و چهره رستم در دوران­هاي مختلف پس از سرودن شاهنامه دست­خوش تغييرات بسياري شده است. دورۀ قاجاريه را مي­توان اوج تصوير نمايي نقش رستم با سبكي يكسان بر روي هنر كاشي­ كاري دانست كه هم در بين درباريان يا بين عامۀ مردم در قهوه خانه­ ها به كار رفته است و در اين بين به برخي از داستان­ هاي رستم مثل نبرد رستم با سهراب، اشكبوس يا ديوسپيد بيشتر مطلوب نظر بوده است.

No Abstract