منسوجات ساساني و اوايل اسلام

No Title

پارچه هاي ساساني يكي از محصولاتي بودند كه بسيار تبادل مي شدند و علاوه بر ارزش تجاري، ارزش ديپلماتيك و سياسي زيادي به عنوان هداياي سلطنتي داشتند. عصر ساساني دوره اوج و تعالي هنر پارچه بافي و بويژه پارچه هاي ابريشــمين و توســعه صنعت بافت آنهاســت ولي اين نكته را نيز بايد اذعان داشت كه يكي از دلايل مهم ارزش آنها، وجود نقوش بديع و خلاقيت در آفرينش طرح ها و نقوشــي بود كه بر روي كارگاه هاي پارچه بافي ســاير كشورها تاثير گذاشته بود. همين مبادلات، از روش هــاي مهاجرت نقــوش و طرح هاي ساســاني به اقصي نقــاط جهــان آن روزگار بود، نقوش حيواني، گياهي، هندســي و صحنه هاي شــكار شــاهي كه عموما در نقوش دايره اي شكل مداليون ها محصور شده بودند. اين محصولات يكي از محورهاي اصلي اقتصادي را تشــكيل مي دادند كه همزمان توليد و تجاري ســازي را تحت كنترل در مي آورد و تبادلات تجاري بين شرق و غرب راه ابريشم را در اختيار خود مي گرفت و سبب مي شد كه بر روي مراكز و كارگاه هاي بافندگي شرق(تا چين) و غرب بيزانسي و قرون وسطايي(تا اسپانيا و حتي انگليس) تاثيرزيادي بگذارند.يكي از شاخصه هاي مهم منسوجات ساساني، نقوش تزئيني بكار رفته در آن است كه تاثيرعميقي بر هنر دوره هاي مختلف تاريخي بعد از خود گذاشته است.از اين جمله مي توان به دوره هاي ساماني، اوايل اسلام، آل بويه و ...اشاره كرد. در اين پژوهش،با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و با جمع آوري اطلاعات اسنادي، و با استناد به منابع كتابخانه اي و تصويري، به معرفي نقوش و عناصر تزئيني مشترك به كار رفته در منسوجات ساساني و اوايل اسلام پرداخته و تأثيرپذيري نقوش منسوجات اوايل اسلام از نقوش هنري ساساني بررسي مي شود. بيشترين مضامين و نقوشي كه به عنوان نقوش تزئيني در منسوجات اوايل اسلام (دوره آل بويه) استفاده شده اند، در واقع همان نقوش دوره ساساني است اما منسوجات اين دوره در مقايسه با دوران ساساني نقوش تزئيني و جزئيات بيشتري داشتند و فضاي منفي كمتري در سطح پارچه ديده مي شود.

No Abstract