تبيين و تحليل مباني تناقض‌نماي هبوط و عروج از منظر حكمت متعاليه و عرفان نظري

Explaining and Analyzing the Principles of the Paradox of Descent and Ascension from the Perspective of Transcendent Wisdom and Theoretical Mysticism

جستار پيش رو با روش گردآوري كتابخانهاي- نرم‌افزاري و نيز داده‌پردازي تحليلي- انتقادي و استدلالي با هدف تبيين، تحليل و نقد ديدگاهها و مباني آنها درباره هبوط آدم (ع)و تنزل مقام يا ترفيع و عروج وي به منظور پاسخ به شبهه تناقض ميان هبوط و عروج به نگارش در آمده و به بررسي دو ديدگاه اصلي و مباني آن‌ها در اين باره پرداخته و به اين نتيجه ميرسد كه نه‌تنها –به خلاف ديدگاه برخي مفسران و متكلمان اسلامي- تناقضي ميان هبوط و عروج، تكريم و ترفيع مقام وجود ندارد؛ بلكه با تبيين استدلالي مباني نظريه حكيمان حكمت متعاليه و عارفان مسلمان درباره لزوم هبوط آدم (ع) به جهت عروج و كرامت انسان و با نقد و زير سؤال بردن مباني ديدگاههاي مقابل كه هبوط را نوعي تنزل مقام دانسته‌اند، همچنين با ارائه دو تحليل و تبيين حكمي و عرفاني، بيان ميدارد كه تنها راه عروج آدم (ع) به كمال نهايي‌اش هبوط بوده است و هبوط ملازمتي با معصيت تشريعي يا ترك اولي و اخراج از بهشت و در نهايت تنزل مقام ندارد؛ چرا كه درحقيقت هبوط گسترش شعاع وجودي حقيقت آدم(ع) و به‌كارگيري ابزارهاي موجود در عالم ماده براي عروج است. درباره هبوط آدم(ع) و پاسخ به پرسشهايي پيرامون آن، كتب و مقالاتي نوشته شده است؛ اما دغدغه اصلي هيچ يك پرسش اصلي اين مقاله نبوده است؛ در حالي كه پاسخ به آن، راهگشاي پاسخ به آن پرسشها و مبناي حل آنهاست.

The present paper uses the method of library-software collection as well as analytical-critical and argumentative data processing with the aim of explaining, analyzing and criticizing their views and bases on the descent of Aadam and his ascension in order to respond to the questions in the field and to examine the two main views and their principles in this regard. It concludes that - contrary to the views of some Islamic commentators and theologians - a contradiction between descent and ascent, honoring and promoting does not exist; rather, by explaining the foundations of the theory of the sages of transcendent wisdom and Muslim mystics about the necessity of Aadam's descent, for the ascension and dignity of man, and by criticizing and questioning the foundations of opposing views that have considered descent as a kind of demotion, also by presenting two analyzes and the theological and mystical explanation states that Aadam`s descent has been the only way for his ultimate perfection, and that descent has nothing to do with legislative sin or leaving the first, tarki `ula, and expulsion from heaven, and finally degrading one's position. Because, in fact, the descent is the expansion of the existential radius of human truth and the usage of what available in the material world for ascension. Books and articles have been written about the descent of Adam and the answers to questions about it; But the main concern was not one of the main questions of this article; while the answer to it is the way to answer those questions and the basis for solving them