مجرد و مادي: انحصار يا اشتراك صفات

Immaterial and Material: Fully Different or of Some Attributes in Common

تقسيم‌ موجودات به واسطه صفات ذاتي و ويژگي‌هاي هر يك از آنها از اولين اقدامات فيلسوف با نگاه هستي‌شناختي است. برخي از صفات ذاتي يك نوع، موجب تمايز بين افراد آن نوع با افراد انواع ديگر مي‌شود كه لازمه آن، انحصار صفات ذكرشده در يك نوع است؛ همچنين گاهي برخي ويژگي‌هاي يك نوع مانع تأثيرپذيري يا تأثيرگذاري مستقيم افراد آن نوع بر/ از افراد نوع ديگر مي‌شود. تقسيم موجودات به مجرد و مادي و لوازم آن را مي‌توان مبنا و ريشه بسياري از نظريات فلسفي دانست. بر اساس نظر ابن‌سينا،‌ شيخ اشراق و ملاصدرا،‌ همه موجودات عالم، حتي حق تعالي، لزوماً جزء افراد يكي از اين دو قسماند. از نظر آنها ويژگي‌هاي ذاتي اين دو نوع به گونه‌اي است كه تأثيرگذاري مستقيم يكي بر ديگري محال است. صفاتي مانند ادراك به عنوان صفت ذاتي مجردات و قوه يا استعداد،‌ امتداد و قابليت اشاره حسي به عنوان صفات ذاتي موجودات مادي را مي‌توان به صورت پراكنده از آثار اين سه فيلسوف به دست آورد. مسائل مهمي مانند چگونگي ارتباط علل عالي وجود با ساير مراتب،‌ چگونگي علم‌آموزي نفس و‌ ماهيت حافظه، با تقسيم موجودات به مجرد و مادي و لوازم آن در ارتباطاند؛ از اين رو ‌در اين نوشتار، علاوه بر بررسي انحصار يا عدم انحصار صفات ذكرشده در يك نوع، به وجه امتناع ارتباط مجرد و مادي با توجه به ديگر نظريات اين سه فيلسوف و قواعد كلي حاكم بر فلسفه پرداخته مي‌شود.

The division of beings with regard to their essential attributes and characteristics is one of the first step taken by a philosopher with an ontological view. Some inherent attributes of a species differentiate between individuals of that species and individuals of other species, which means including attributes in a species. Also, sometimes some characteristics of one type prevent the influence or direct influence of people of that type on / from people of another type. The division of beings into immaterial and material and its requisites can be considered as the basis and root of many philosophical theories. According to Ibn Sina, Sheikh Ishraq and Mulla Sadra‌, all beings in the universe, even the Almighty, are necessarily part of one of these two types. According to them, the inherent characteristics of these two types are such that it is impossible to directly influence each other. Attributes such as perception as an essential attribute of immaterials and those such as potentiality or talent, extension and ability for sensitive pointing as attributes of material beings can be obtained in a scattered manner from the works of these three philosophers. Important issues, such as how the higher causes of existence relate to other levels,‌ how of the soul`s way of attaining knowledge‌ and the nature of memory, may be related to the division of beings into immaterial and material and its requisites. Therefore, in this article, in addition to examining the inclusion or exclusion of the mentioned attributes in one type, the refusal of immaterial and material connection according to the other theories of these three philosophers and the general rules governing philosophy are discussed