پديد آورندگان :
نيازمند، راضيه مؤسسه پژوهشي علوم و صنايع غذايي - گروه شيمي مواد غذايي، مشهد، ايران , شاكري، منيرالسادات مؤسسه پژوهشي علوم و صنايع غذايي - گروه زيست فناوري مواد غذايي، مشهد، ايران , رضوي زاده، بي بي مرضيه مؤسسه پژوهشي علوم و صنايع غذايي - گروه ايمني و كنترل كيفي مواد غذايي، مشهد، ايران , جوكار، مجتبي مؤسسه كيفيت رضوي، مشهد، ايران
كليدواژه :
خرما , رتبه بندي , طيب , بسته بندي خرما , سردخانه , الگوي ارزيابي
چكيده فارسي :
مقدمه: از منظر اسلام استانداردهاي كيفي مواد غذايي بر اساس مفهوم حلال و طيب بيان شده است. يك ماده غذايي زماني طيب است كه از جميع جهات مادي و معنوي، پاك و خالص و عاري از آلودگي باشد. با توجه به قدمت و پيشينه طولاني درخت خرما در ايران، هدف اين پژوهش تدوين مدل ارزيابي كيفيت و رتبهبندي خرما بر اساس شاخص‌هاي طيب بود.
روش‌ها: بدين منظور ابتدا مراحل سردخانه‌گذاري و بسته‌بندي خرما مورد بررسي قرار گرفت. در بخش بعدي به قوانين، استانداردها و چالش‌هاي ملي و بين‌المللي موجود در توليد خرما و واحدهاي مربوطه بر اساس روش AHP پرداخته شد. شاخص‌هاي طيب شامل حليت، جذابيت، سلامت، اصالت و بركت مي‌باشند كه براي هر يك از آنها مؤلفه‌هايي تعريف شد و به آنها وزن داده شد. در مرحله بعد براي كليه مراحل فرآيندها در واحدهاي سردخانه،فرآوري و بسته‌بندي بر اساس مطالعات انجام شده بازبينه‌هايي تهيه و ويژگي‌ها و الزامات اصلي مورد نياز تعريف شد.
نتايج: با اطلاعات به‌دست آمده الگوهاي ارزيابي كيفيت و رتبهبندي با معيارهاي مشخص طراحي شدند. به‌منظور رتبهبندي واحدها ابتدا با استفاده از جداول ارزيابي و امتيازدهي به هر يك از معيارهاي مورد بررسي امتياز مربوطه داده شد. سپس امتياز كسب شده هر معيار در ضريب مؤلفه مربوط به آن معيار ضرب شده و مجموع امتياز معيارها در هر واحد به‌دست آمد.
نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج به‌دست آمده، بدين ترتيب رتبه واحدهاي مورد ارزيابي (طيب درجه يك، طيب درجه دو، طيب درجه سه و يا هيچكدام) مشخص شد.
چكيده لاتين :
Introduction: From the Islamic point of view, food quality standards are expressed based on the concept of Halal and Tayyib. A food is Tayyib when it is pure and pure from all material and spiritual aspects. Due to the long history of date palm trees in Iran, the purpose of this study was to develop a model for evaluating the quality and ranking of dates based on good indicators.
Methods: For this purpose, first, the stages of cold storage and packaging of date palm were evaluated in detail. In the next section, the existing national and international laws, standards, and challenges in the field of date fruit production, processing and packaging were discussed based on AHP method. Tayyib's parameters include being Halal, attractiveness, health, originality, and efficiency which for each of them were defined components and they were given weight. In the next step, checklists were prepared for all stages of cold storage, processing and packaging, based on the studies performed, and the main features and requirements were defined.
Results: With the obtained information, the quality and ranking evaluation patterns were designed with specific criteria. In order to rank the units, first the evaluation points were given to each of the studied criteria using evaluation and scoring tables. Then the score of each criterion was multiplied by the coefficient of the relevant component and the total score of the criteria was obtained in each unit.
Conclusion: Based on the results, Thus, the rank of the units (Tayyib class 1, Tayyib class 2, Tayyib class 3 and none) were specified.
