روان درمانگري چندبعدي معنوي: فعال‌سازي عمل معنوي و اثربخشي آن بر مشكلات روان‌شناختي مراجعان مضطرب

Spiritually Multidimensional Psychotherapy (SMP): Activation of spiritual action and its effectiveness on psychological problems of anxious clients

هدف مقاله حاضر تبيين «عمل» به عنوان حوزه كنش‌وري درمان چندبعدي معنوي و بررسي اثربخشي آن بر ابعاد مشكلات روان‌شناختي مراجعان مضطرب بوده است. روش پژوهش عبارت بوده است از تحليل متون ديني، و بررسي اثربخشي درمان چندبعدي معنوي به روش نيمه‌تجربي با گروه كنترل به صورت گروهي، با استفاده از ابزارهاي پرسش‌نامه ساختاريافته چندبعدي زندگي و آزمون اضطراب بك، كه بر روي گروه نمونه مراجعان مضطرب مراكز مشاوره انجام شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد بر اساس تحليل متون ديني (قرآن، حديث)، آنچه هويت انسان را مي‌سازد به طور كلي، تحليل و فعال‌سازي «عمل» و به شكل مثبتِ غايي، «عمل معنوي» مراجعان است. عملِ محاسبه‌پذير عملي است كه امكان مديريت اجزا و مراتب آن به شكل ارادي وجود دارد. در پژوهش حاضر با استفاده از روان‌درمانگري چندبعدي معنوي از طريق تنظيم و تعديل عمل يا كنش‌وري ارادي انسان و عوامل مربوط به آن و فعال‌سازي عمل معنوي (به ويژه بازخورد توحيدي و عقل خداسو)، مشكلات روان‌شناختي مراجعان مضطرب نسبت به گروه كنترل در ابعاد هفت‌گانه (رفتاري، عاطفي، حسي، تصويرپردازي ذهني، شناختي، روابط و بيولوژي/سبك زندگي) به طور معناداري كاهش يافت (P<0/0001). همچنين، اضطراب گروه آزمايشي نسبت به گروه كنترل به طور معناداري كاهش يافت (P<0/0001). مشاهدات باليني و گزارش‌هاي مراجعان نشان داد بازخورد توحيدي، عقل خداسو را فعال و كنش‌وري انسان را متعادل مي‌كند و به سطح «عمل معنوي» تعالي مي‌بخشد. در اين سطح كنش‌وري انسان هدفمند، باارزش و معنادار شده و با كاهش اضطراب، به اعمال انسان وحدت مي‌بخشد. نتيجه اينكه با تنظيم عمل انسان در ابعاد مختلف و تعادل‌بخشي به آن مي‌توان بر مشكلات زندگي افراد مضطرب، كه از ديد فاعلي خارج از كنترل‌اند، غلبه كرد. منطق اين درمان براي مشكلات در ابعاد مختلف ايجاب مي كند آن را درماني فرا تشخيص تلقي كرد.

The purpose of this paper was to explain “action” as the functional field of multi-dimensional spiritual therapy and to examine its effectiveness on the dimensions of psychological problems among anxious clients. The study methods were analysis of religious text and examining the effectiveness of multidimensional spiritual therapy with semi-experimental method and control group, using multidimensional life’s structured questionnaire and Beck Anxiety Scale, which were conducted on a sample of anxiety clients of some counseling centers. Study findings show that according to the analysis of religious texts (Quran and Hadith) what makes the nature of man in general is the analysis and activation of “action” and in the final positive form, is the “spiritual action” of clients. An accountable action is the one that it is possible to manage its components and orders in a voluntary manner. In the current study, using multidimensional spiritual psychotherapy, by regulating and adjusting action or voluntary functioning of man and its related issues and activation of spiritual action (particularly theo-feedback and God-inclined wisdom), psychological problems of anxious clients in seven dimensions (behavioral, effective, sensory, mental imagery, cognitive, relationship, and biology/life style) have decreased in comparison to control group (P<0/0001). Also, anxiety level of experiment group significantly reduced in comparison to control group (P<0/0001). Clinical observa-tions and clients’ reports showed that theo-feedback activates the God-inclined wisdom and adjusts one’s functioning, and transcends the “spiritual action”. Thus, with regulating one’s action in various dimensions and transcending it one could prevail on those life problems of anxious people that subjectively are out of their control. The logic of this treatment in a variety of problems dictates that this should be considered as a transdiagnostic treatment.