مؤلفه هاي مشروعيت حكومت شيبانيان، با تكيه بر انديشه‌‌هاي فضل الله بن روزبهان خنجي

ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ِﺣﮑﻮﻣﺖ ﺷﯿﺒﺎﻧﯿﺎن، ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﺣﺎﻣﯽ آن، ﺑﺮاﺳــﺎس ﻧﺴــﺐ آﺑــﺎ و اﺟــﺪادي ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻧﺸﺪهاﺳﺖ ؛ ﺑﻠﮑﻪ اﯾﺸﺎن درﺟﻬﺖ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﻘﺒﻮﻟﯿﺖ و ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺷﯿﺒﺎﻧﯿﺎن، از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي دﯾﮕــﺮي ﻧﻈﯿﺮ ﻣﻮﻋﻮدﮔﺮاﯾﯽ و ﺗﺄوﯾﻞﮔﺮاﯾﯽ ﺑﻬﺮه ﺑﺮدهاﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺪف از آن، ﻧﺸﺎن دادن ﺗﻤﺎﯾﺰ اﯾﻦ ﺳــﺎﺧﺘﺎرِ ﻣﺒﺘﻨــﯽ ﺑﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺴﻨﻦ، ﺑﺎ دﯾﮕﺮ رﻗﺒﺎ، ﺑﻪوﯾﮋه ﺻﻔﻮﯾﺎن ﺷﯿﻌﻪﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ. ازﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان، ﻓﻀﻞاﷲ ﺧﻨﺠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﮕﺮشﻫﺎي ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺑﺨﺶِ ﺧﻮد را در ﺗﺄﻟﯿﻔﺎت ﻣﺘﻌــﺪدي، ﻧﻈﯿــﺮ ﺳــﻠﻮك اﻟﻤﻠﻮك و ﻣﻬﻤﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺑﺨﺎرا، ﺗﺪوﯾﻦ ﮐﺮدهاﺳﺖ. وي ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻓﻮق، ﺗﻼشﻫﺎﯾﯽ را در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ اﻧﺠﺎم دادهاﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﺷﯿﺒﺎﻧﯿﺎن را ﺑﺎ ﺗﺄوﯾﻞ آﯾﺎت ﻗﺮآن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ، اﺣﺎدﯾﺚ و رواﯾﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺠﺪدﻣﺎﺋﻪ، ﺣﺪﯾﺚ ﺣﺎرث و اﺧﺒﺎر ﻣﻠﺤﻤﻪ، ﻣﺼﻠﺤﯿﻦِ ﻣﻮﻋﻮد و ﻣﻨﺠﯿﺎنِ آﺧﺮاﻟﺰﻣــﺎﻧﯽ داﻧﺴــﺘﻪ، ﮐﻪ ﻇﻬﻮر ﮐﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﻋﺖ ﻫﺎي ﺑﻪوﺟﻮدآﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺨﺬوﻻن و ﻣﺒﺘﺪﻋﺎن ﺻــﻔﻮي را از ﺑــﯿﻦ ﺑﺒﺮﻧــﺪ. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ذﮐﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ، ﺳﺆ ال اﺻﻠﯽ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺣﺎﺿﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺒــﺎﻧﯽ ﻣﺸــﺮوﻋﯿﺖ ﺷــﯿﺒﺎﻧﯿﺎن از ﭼﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﯾﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و ﺑﺮاﺳﺎس آن، اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪهاﺳﺖ ﮐــﻪ ﻣﺆﻟﻔــﻪﻫﺎي ﻣــﺬﻫﺒﯽ ﺑــﺮ ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺸﺮوﻋﯿﺖ ﺑﺨﺶ ﻧﻈﯿﺮ ﻧﺴﺐ اﯾﻠﯽ و ﻗﺒﯿﻠﻪاي ازﺑﮏﻫــﺎ ﺑﺮﺗــﺮي دارد. روش ﺗﺤﻘﯿــﻖ اﯾــﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻮﺿﻮع، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠــﯽ و روش ﮔــﺮدآوري اﻃﻼﻋــﺎت، ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧــﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺮﺗﺒﻂ، ﺗﻼش ﺷﺪهاﺳﺖ ﺗﺎ اﯾﻦ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﻮد.