كليدواژه :
قاچاق مواد مخدر , رگرسيون پانلي فضايي پويا , بيكاري , ضريب كاكواني , صنعتي شدن , ضريب جيني , درآمد سرانه
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: كشت، توليد و قاچاق مواد مخدر امروزه به يكي از مهم‌ترين چالش و تهديد در سطح جهان مبدل گرديده است، زيرا تبعات ناگواري ناشي از توليد و تجارت اين ماده‌ي افيوني و كشنده به‌رغم آنكه پيشرفت درزمينهٔ اقتصادي كشورها را به چالش مي‌كشد هم چنان سلامت جامعه را آسيب‌پذير ساخته و انسان‌ها را به كام مرگ و نيستي مي‌برد. قاچاق مواد مخدر به‌عنوان يك پديده نامطلوب اجتماعي، علل اقتصادي و اجتماعي متعددي داشته و با توجه به اهميت موضوع جرم در كشورهاي مختلف، در سال‌هاي اخير مطالعات گسترده‌اي براي شناسايي و تبيين علل وقوع آن انجام‌شده است.
روش: پژوهش حاضر از نوع تحليلي و استنباطي و تحليلي-پيمايشي و بر مبناي طرح و مدلسازي، كاربردي است. جامعه آماري پژوهش حاضر آمار و دادههاي مربوط به شاخص‌هاي اقتصادي و قاچاق مواد مخدر در كشور ايران طي سال‌هاي 1386 تا 1395 مي‌باشد. آمار دستگيرشدگان در راستاي قاچاق مواد مخدر كه اطلاعات آن در سيستم پليس مبارزه با مواد مخدر و معاونت طرح و برنامه‌وبودجه ناجا ثبت‌شده و دادههاي مربوط به شاخص‌هاي اقتصادي از مركز آمار ايران اخذ شد. در اين تحقيق با بهره‌گيري از مدل رگرسيون فضايي پويا (اتورگرسيو فضايي-زماني) به تحليل اثر شاخص‌هاي اقتصادي بر ميزان قاچاق مواد مخدر در ايران پرداخته شد. در اين راستا براي تحليل و برآورد پارامترهاي موجود در مدل از نرم‌افزارهاي R استفاده‌شده است.
يافته ها: نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه در دوره موردبررسي از بين 5 متغير بيكاري، درآمد سرانه، ضريب جيني، ضريب كاكواني، صنعتي شدن، سه متغير نرخ بيكاري، ضريب كاكواني و صنعتي شدن ازجمله متغيرهاي مهم و تأثيرگذار بر قاچاق مواد مخدر در كشور بوده است.
نتيجه گيري: بر اساس نتايج تحقيق مشخص گرديد افزايش يك‌درصدي در متغيرهاي نرخ بيكاري منجر به افزايش 24 درصدي در نرخ قاچاق مواد مخدر؛ و افزايش يك‌درصدي در شاخص صنعتي شدن، نرخ قاچاق مواد مخدر را حدود 22 درصد كاهش مي‌دهد. همچنين ضريب كاكواني به ميزان 17 درصد بر قاچاق مواد مخدر اثر منفي داشته است به عبارتي هرچه از ميزان فقر در جامعه كاسته شده، به ميزان 17 درصد، قاچاق مواد مخدر كاهش‌يافته است.
چكيده لاتين :
Background and Purpose: Cultivation, production and trafficking of narcotics has become one of the most important challenges and threats in the world today, because the adverse consequences of the production and trade of this deadly opioid substance, despite challenging the economic development of countries, still threaten the health of society. It makes people vulnerable and leads them to death and nothingness. Drug trafficking as an undesirable social phenomenon has several economic and social causes, and due to the importance of the issue of crime in different countries, in recent years, extensive studies have been conducted to identify and explain the causes.
Method: The present study is of analytical, inferential, analytical-survey type and is applied based on design and modeling. The statistical population of the present study is statistics and data related to economic indicators and drug trafficking in Iran during the years 2007 to 2016. Statistics of detainees in the field of drug trafficking, whose information was recorded in the anti-narcotics police system and the NAJA Deputy for Planning and Budget, and data related to economic indicators were obtained from the Statistics Center of Iran. In this study, using the effect of dynamic spatial regression (spatial-temporal autoregressive), the effect of economic indicators on the rate of drug trafficking in Iran was analyzed. In this regard, R software has been used to analyze and estimate the parameters in the model.
Findings: The obtained results show that in the period under study, among the 5 variables of unemployment, per capita income, Gini coefficient, Kakovani coefficient, industrialization, three variables of unemployment rate, Kakovani coefficient and industrialization are among the important and influential variables on drug trafficking in Has been a country.
Conclusion: Based on the research results, it was found that a one percent increase in unemployment rate variables leads to a 24 percent increase in drug trafficking rates; and a one percent increase in the industrialization index reduces the drug trafficking rate by about 22 percent. Also, the Kakwani coefficient of 17% had a negative effect on drug trafficking, in other words, the lower the poverty rate in the society, the lower the 17% decrease in drug trafficking.
