معادل‌يابي و شناسايي مؤلفه‌ها و سازوكارهاي خودمهارگري در منابع اسلامي

اين پژوهش، با هدف معادل‌يابي، مفهوم‌شناسي و شناسايي مؤلفه‌ها وسازوكارهاي خودمهارگري در منابع اسلامي، و با روش تحليل محتوا در دو مرحله انجام گرفته است: در مرحله اول، بعد از مفهوم‌پژوهي واژگاني، براي معادل‌يابي واژه خودمهارگري در منابع اسلامي، از نظر 25 كارشناس ديني بهره گرفته شد. در مرحله دوم، براي بررسي روايي محتوايي مستندات ديني، مؤلفه‌ها و سازوكارهاي خودمهارگري، پس از تشكيل حوزه معنايي، واژه معادل و استخراج مؤلفه‌هاي مفهومي در متون اسلامي، از نظر 8 كارشناس علوم ديني استفاده گرديد و در تحليل داده‌ها از تحليل محتواي متني و آمار توصيفي مثل فراواني و ميانگين بهره گرفته شد. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه از ميان 10 واژه مرتبط با خودمهارگري در منابع ديني، «تقوا» نزديك‌ترين معادل براي خودمهارگري است. همچنين، مي‌توان الف) مؤلفه شناختي با سازوكارهاي هدف‌شناسي، خودنظارت‌گري، حزم، عبرت و تجربه؛ ب) مؤلفه عاطفي ـ هيجاني، با سازوكار خوف، رجا، محبت، كرامت و حيا؛ ج) مؤلفه رفتاري، با سازوكار صبر و شكر را براي خودمهارگري با رويكرد ديني لحاظ كرد.