بررسي آئين هاي مذهبي شيعه و عوامل مؤثّر بر گسترش آن در عصر صفويه با تكيه بر شعر صائب تبريزي

حكومت صفويّه توانست با رسمي كردن مذهب شيعه و ايجاد زمينه‌هاي مساعد اجتماعي و فرهنگي در قلمرو خويش، هويّتي مستقل براي خود ايجاد كند كه نقش قابل توجّهي در گسترش تشيّع و آيين‌هاي مذهبي شيعه داشت. پادشاهان صفوي براي مشروعيّت بخشيدن به حكومت خود به حفظ ظواهر شرع و انجام آيين‌ها و مراسم مذهبي پرداختند و مردم نيز از اين روش پيروي مي‌كردند. در اين دوره شيعيان فرصت يافتند آزادانه و به دور از بيمِ مخالفان، به برگزاري آيين‌هاي مذهبي شيعه اقدام كنند. اين باورها و آيين­ها در ديوان صائب كه بزرگترين شاعر عصر صفوي است به خوبي انعكاس يافته است. صائب تحت تأثير آيين‌ها و باورهاي شيعي زمان خود، ابيات زيادي را به موضوع آيين­ هاي مذهبي شيعه در قالب‌ گذار و تقويت اختصاص داده است. در اين پژوهش كه به روش توصيفي ـ تحليلي نگاشته مي‌شود، به بررسي نمود انواع آيين‌هاي مذهبي شيعه در عصر صفوي در شعر صائب پرداخته خواهد شد و بازتاب آيين‌هاي مذهبِ تشيّع را با توجّه به تقسيم ­بندي آيين‌هاي مذهبي در انسان‌شناسي فرهنگي، به دو گروه آيين‌هاي گذار و آيين‌هاي تقويت دسته­ بندي مي‌كند. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد بازتاب اين آيين‌هاي مذهبي در شعر صائب بر پاية تعاليم و باورهاي شيعي متأثّر از سياست‌هاي مذهبي صفويان و شرايط اجتماعي مردم است.