كليدواژه :
ادبيات غنايي , ادبيات بلوچي , هاني و شيمريد , بن‌مايه‌هاي داستاني
چكيده فارسي :
قوم بلوچ علاوه بر فرهنگ غني ايراني خود، ميراث دار فرهنگ و ادبياتِ بومي كم نظيري است، در ادبيات اين قوم منظومه هاي حماسي و رزمي و داستانهاي عاشقانه منظومي وجود دارد كه تاريخ سرودن آنها به قرنها پيش برمي گردد. هاني و شَيمُريد معروفترين داستان عاشقانۀ ادبيات بلوچي است و جايگاه آن در ادبيات بلوچ، همانند جايگاه داستان ليلي و مجنون در ادبيات فارسي است. اين دو دلداده پس از سالها جدايي، به وصالي عارفانه مي رسند و به باور مردم بلوچ، آنها همانند خضر و الياس به زندگي جاويد دست مييابند و به لقب «زندَه پير» مشهور ميشوند. از اين داستان كهن چند روايت و دهها منظومۀ كوتاه و بلند در دست است. خنياگران يا در اصطلاح بلوچي «پهلوانان»، مهمترين انتقال دهندگان منظومه هاي اين داستان از نسلي به نسل ديگر بودهاند. راويان اين داستان از بنمايه هاي متنوعي استفاده كرده و بر غناي آن افزودهاند. در اين مقاله ساختار بنمايه هاي داستاني هاني و شَيمُريد در چهار بخش «بنمايه هاي عاشقانه، عياري، كرامت و عرفاني» موردبررسي قرار گرفته اند. داستان با بن مايۀ عياري «قول و پيمان» آغاز و با بن مايۀ كرامت «غايب شدن» دو قهرمانِ اصلي از نظر و زندگي جاويد آنها، به پايان مي رسد. اين داستان همانند داستانهاي منظوم ديگر بلوچي، به‌ويژه درميان ايرانيان غيربلوچ ناشناخته است. اشعار و روايات اين تحقيق از زبان خنياگران و راويان به‌صورت ميداني گردآوري شده است و ما ضمن گزارش خلاصۀ دو روايت مشهور به تحليل نكات و بنمايه هاي اصلي و مهم اين داستان پرداخته ايم
چكيده لاتين :
The Baluch people are rich in culture, inheriting a unique indigenous values and literature. In Baluchi literature, there are epical poems and love stories that date back to centuries ago. Hani and Shaimorid is the most famous one which has a similar status in Baluch literature as to that of Laila and Majnoon in Persian literature. These two characters enamored love after years of separation, reaching a mystical conjugal, and according to the Baluch people, they are like Khedr and Elias who achieved eternal life and are known as the "old live". There are many narrations and poems about this ancient story. Minstrels, also known in Baluchi as "Pahlavan@n", have been the most important sources of the poems from one generation to another. The narrators have used various motifs adding to its richness. In this article, the structure of motifs in this story is studied in four sections: "Motifs of love, imposture, dignity and mysticism". The story begins with the motif of modesty "Promise and Covenant" and ends with the motif of the dignity of the "disappearance" of the two main heroes. This story, like other Baluchi poems, is unknown among non-Baluch. The poems and narrations of this research have been collected from Minstrels and narrators in the field. While summarizing the two narrations, the main points and motifs of this story were analyzed.
