كاربرد روش ردپاي اكولوژيك در برنامه ريزي توسعه فضايي شهرستان ساري

The role of ecological footprint in spatial development planning of sari district

رشد فزايندۀ جمعيت و به تبع آن افزايش و تغيير الگوهاي مصرف، فشار بر محيط طبيعي و منابع محدود را افزايش داده است. الگوهاي مصرفي و توسعه در كشور به ويژه شهرستان‌هاي شمالي غالبا بدون توجه به توان اكولوژيك زمين است، به گونه‌اي كه منجر به خسارات شديدي بر محيط‌زيست و توان اكولوژيك زمين مي‌شود. بنابراين ضرورت تغيير الگوهاي مصرف و حركت در چارچوب ميزان ظرفيت قابل تحمل محيط زيست به سمت وضعيت پايداري اجتنابناپذير است. شاخص ردپاي اكولوژيك ابزار مناسبي براي اندازه‌گيري پيشرفت جوامع به‌سوي پايداري است. هدف مقاله حاضر برنامهريزي توسعه فضايي در شهرستان ساري با توجه به ارزيابي سطح پايداري و شاخص ردپاي اكولوژيك مي‌باشد. پژوهش از نوع كاربردي بوده و روش انجام آن توصيفي-تحليلي مي‌باشد. نتايج نشان مي‌دهد ميزان ردپاي اكولوژيك در شهرستان ساري برابر 2267853 هكتار مي‌باشد كه نشان‌دهندۀ سرانه‌اي برابر 4.50 هكتار براي هر نفر مي‌باشد. با توجه به اين‌كه سرانۀ ظرفيت‌زيستي در شهرستان ساري برابر 1.18 هكتار مي‌باشد، اين شهرستان با كسري اكولوژي به ميزان 3.32 هكتار براي هر فرد مواجه مي‌باشد. جهت برنامه‌ريزي توسعه فضايي شهرستان ساري، گزينه‌هاي محتمل توسعه فضايي تدوين شده و گزينه مطلوب با استفاده از روش دلفي و نرم‌افزار سناريوويزارد انتخاب شده است. مطابق گزينه منتخب، اهداف و راهبردهايي جهت كاهش ردپاي اكولوژي در ابعاد مختلف اتخاذ شده كه از آن جمله مي‌توان به استفاده اراضي براساس توان اكولوژيك آن‌ها، استفاده از مصالح نوين به منظور كاهش مصرف انرژي، الگوي رشد هوشمند و فشرده، تغيير الگوهاي مصرف انرژي و استفاده‌ از انرژي‌هاي پاك و دوستدار محيط‌ زيست اشاره كرد.

One of the important issues in sustainable development is the discussion of consumption and development in line with existing environmental potentials. Increasing population growth and, consequently, increasing and changing consumption patterns have increased the pressure on the natural environment and its limited resources. Consumption and development patterns in the country, especially in the northern cities, are often without regard to the ecological potential of the land, as it leads to severe damage to the environment and the ecological potential of the land. Continuation of the process will cause the inability of the natural environment to meet the needs of the population and activity, and as a result, numerous crises will occur. Therefore, the need to change consumption patterns and move in the context of environmental supply to a sustainable situation is inevitable. From this perspective, the Ecological Footprint Index is a good tool for measuring the progress of societies towards sustainability. The purpose of this article is to plan spatial development in Sari city according to the assessment of the level of sustainability and ecological footprint index. The research is of applied-developmental type and its method is descriptive-analytical. The results show that the ecological footprint in Sari is 2267853 hectares, which indicates a per capita of 4.50 hectares per person. Considering that the per capita biological capacity in Sari city is equal to 1.18 hectares, this city is facing an ecological deficit of 3.32 hectares per person. Finally, goals and strategies have been adopted to reduce the ecological footprint in various dimensions, including the use of land based on their ecological potential, the use of new materials to reduce energy consumption, smart and intensive growth pattern, changing patterns He mentioned the consumption of energy and the use of clean and environmentally friendly energy.