كليدواژه :
خانواده , نظام حقوقي ايران , عرف , آموزه هاي اسلامي , جهاني شدن
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: در نظام حقوقي ايران اعم از قانون و دكترين حقوق، تعاريف متعدد و در برخي موارد تكراري از خانواده بيان شده است كه غالباً به دليل نگاه تك‌بعدي از جامعيت لازم برخوردار نمي‌باشند؛ به علاوه آنكه مسلماً تعريف خانواده در عصر حاضر به دليل تحولات ناشي از جهاني‌شدن نسبت به گذشته متفاوت است، ولي در تعاريف موجود مورد توجه قرار نگرفته است؛ اين درحالي است كه در وضع قوانين و مقررات و تدوين سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي مربوط به خانواده و حتي غير از آن، دريافت درست و جامع از مفهوم خانواده در نظام حقوقي ايران متناسب با عصر حاضر، نقش بنيادين دارد. از اين‌رو هدف پژوهش حاضر آن است كه ضمن بيان و نقد تعاريف موجود از خانواده در قوانين و مقررات و دكترين حقوق، به بازخواني تعريف خانواده بپزدازد.
مواد و روش‌ها: روش اين تحقيق توصيفي- تحليلي بوده كه با شيوه كتابخانه‌اي و با مراجعه به متون فقهي، حقوقي و جامعه‌شناسي به صورت مطالعات ميان رشته‌اي انجام شده است.
ملاحظات اخلاقي: در نگارش اين مقاله ملاحظات اخلاقي رعايت شده است.
يافته‌ها: ازآنجا كه خانواده نهادي عرفي است، بهترين راه براي ارائه تعريفي از خانواده در نظام حقوقي ايران، مراجعه به عرف كنوني جامعه ايران و توجه توأمان به تعاليم اسلام و نيز تحولات ناشي از مدرنيته و جهاني شدن و تطبيق آن‌ها با يكديگر است. زيرا در عصر كنوني، جامعه ايران علاوه بر تعاليم و آموزه‌هاي اسلامي به طور همزمان تحت تأثير مدرنيزاسيون و جهاني شدن مي‌باشد و نمي‌توان هيچ يك را به تنهايي مد نظر قرار داد.
نتيجه‌گيري: خانواده نهادي متشكل از زن و مرد داراي زوجيت مشروع (لفظي يا كتبي) با يكديگر و احيانا فرزند(ان) آن‌هاست كه در عصر كنوني مهمترين ويژگي در رابطه آن‌ها همبستگي است؛ بدين معناكه براساس اين ويژگي، آنچه در خانواده اهميت دارد، رابطه عاطفي ميان اعضاي آن است نه فقط رياست مرد و رهبري او، همچنين ارتباط اعضاي خانواده تنها مبتني بر مناسبات خوني نيست؛ بلكه اعضاء از طريق رضاع، فرزندخواندگي، فرزندي ناشي از تلقيح مصنوعي و رحم اجاره‌‌اي نيز با هم داراي ارتباط هستند، به علاوه برخلاف گذشته، اشتراك مكاني به دليل گسترش ارتباطات تنها يكي از ابزارهاي حداقلي براي ايجاد همبستگي محسوب مي‌شود نه همه آن.
چكيده لاتين :
Background and Aim: In the Iranian legal system, including the law and the doctrine of law, there are many definitions and in some cases duplicates of the family that are often not comprehensive due to the one-dimensional view; In addition, the definition of the family in the present age is certainly different from the past due to the changes caused by globalization, but it has not been considered in the existing definitions; This is while in establishing laws and regulations and formulating policies and plans related to the family and even other than that, a correct and comprehensive understanding of the concept of family in the Iranian legal system appropriate to the present age, has a fundamental role. Therefore, the purpose of this study is to re-read the definition of family while expressing and criticizing the existing definitions of family in laws, regulations and doctrine of law.
Materials and Methods: The method of this research is descriptive-analytical which has been done by library method and by referring to jurisprudential, legal and sociological texts in the form of interdisciplinary studies. Ethical Considerations: Ethical considerations have been observed in writing this article.
Findings: Since the family is a customary institution, the best way to provide a definition of the family in the Iranian legal system is to refer to the current custom of Iranian society and pay simultaneous attention to the teachings of Islam as well as developments resulting from modernity and globalization. Because in the current era, Iranian society, in addition to Islamic teachings, is simultaneously influenced by modernization and globalization, and none of them can be considered alone.
Conclusion: An institutional family consisting of a man and a woman having a legitimate marriage (verbally or in writing) with each other and possibly their child (s), whose most important feature in the present age is solidarity; In other words, according to this feature, what is important in the family is the emotional relationship between its members, not only the man's presidency and leadership, but also the relationship of family members is not only based on blood relations; Members also communicate through breastfeeding, adoption, artificial insemination, and surrogacy. In addition, unlike in the past, spatial sharing is only one minimal tool for solidarity due to the expansion of communication, not all of it.
