تجاري‌سازي حسابرسي و بهزيستي رواني حسابرسان: تحليلي از محيط حسابرسي ايران

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير تجاري‌سازي حسابرسي بر بهزيستي رواني حسابرسان در مؤسسه‌هاي حسابرسي عضو جامعه حسابداران رسمي ايران است.روش: اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي و از نظر روش، از نوع پژوهش‌هاي توصيفي ـ پيمايشي است. براي سنجش تجاري‌سازي (بازار‏محوري، مشتري‌محوري و فرايند‏محوري) از پرسش‌نامه خلاصه‌شده بروبرگ و همكاران (2018) و براي سنجش بهزيستي رواني، شامل مؤلفه شادي ذهني از پرسش‌نامه لايبوميرسكي و ليپر (1999)، رضايتمندي شغلي از پرسش‌نامه رايت و بونت (2007) و محيط رواني ‏كار از پرسش‌نامه ماتيلا و همكاران (2006) استفاده شد. داده‌ها از بين 392 پرسش‌نامه توزيع‌شده ميان حسابرسان شاغل در مؤسسه‌هاي حسابرسي در سال 1399 گردآوري شد. تحليل داده‌ها نيز با استفاده از روش معادلات ساختاري و نرم‌افزار پي‌ال‌اس انجام گرفت.يافته‌ها: بر اساس نتايج پژوهش، مؤلفه‌هاي تجاري‌سازي (بازار‏محوري، مشتري‌محوري و فرايند‏محوري) مؤسسه‌هاي حسابرسي بر بهزيستي رواني حسابرسان تأثير مثبت و معنادار دارد. همچنين، اندازه مؤسسه حسابرسي (مؤسسه‌هاي حسابرسي رده الف) و جنسيت حسابرس، بر رابطه تجاري‌سازي و بهزيستي رواني اثر تعديل‌كنندگي دارد. اين اثر تعديل‌كننده نشان‌دهنده بهزيستي رواني بيشتر در مؤسسه‌هاي بزرگ حسابرسي است و عامل جنسيت را مؤلفه‌اي مثبت ارزيابي مي‌كند.نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج، رشد تجاري‌سازي و افزايش گرايش به آن، بر تقويت بهزيستي رواني شاغلان حرفه حسابرسي اثرگذار است و به‌تبع آن مي‌توان اثرگذاري بر كيفيت حسابرسي و همچنين، كاهش انگيزه‌هاي ترك حرفه حسابرسي به‌عنوان برون‌دادهاي متصور از آن را انتظار داشت. بهبود رضايت شغلي، شادي ذهني و محيط رواني كار، در اثر تجاري‌سازي حسابرسي متصور است و از اين رو، حركت به سمت تجاري‌سازي و افزايش گرايش به آن، مي‌تواند زمينه رخدادهاي بااهميتي در كل حرفه حسابرسي و در نهايت توسعه پايدار آن محسوب شود.