شبيه سازي تغييرات ريخت‌شناسي رودخانه در شرايط حذف سد وشمگير-گرگانرود

حذف سد از روش‌هاي احياء زيست‌بوم رودخانه است. در پژوهش حاضر، حذف سد وشمگير بر روي رودخانه گرگانرود در استان گلستان، به دليل حجم بالاي رسوبات درون مخزن و پايان عمر مفيد آن موردنظر قرار گرفت. سه سناريو جهت حذف سد وشمگير انتخاب شد: 1 حذف كامل (مشابه شكست ناگهاني سد در روز آفتابي با مخزن پر از آب)؛ 2 حذف پله‌اي سرريز؛ و 3 حذف با رسوبات پايدار. مدل‌سازي سه سناريو حذف سد مدل يك‌بعدي HECRAS براي جريان ناپايدار با انتقال رسوب در شش بازه با طول 128 كيلومتر (از سد وشمگير تا دهانه درياي خزر) انجام يافت. نتايج نشان داد كه سناريو اول بيشترين ميزان فرسايش و رسوب‌گذاري را در بازه‌هاي رودخانه ايجاد مي‌كند. بيشترين رسوب‌گذاري در بازه اول (21 كيلومتر پائين‌دست سد وشمگير) و بيشترين فرسايش در بازه ششم (به‌سوي دريا) است. در سناريو دوم، شدت تغييرات بستر رودخانه كمتر شده؛ و بيشترين رسوب‌گذاري و فرسايش به ترتيب در بازه اول و پنجم روي خواهد داد. نتايج مدل‌سازي سناريو سوم، به دليل شدت‌هاي كم فرسايش و رسوب‌گذاري، با عدم قطعيت همراه بود. سناريو دوم (حذف پله‌‌اي سرريز) به‌دليل شدت تغييرات كمتر بستر و قابليت بازتواني تدريجي زيست‌بوم رودخانه، به‌عنوان بهترين گزينه پيشنهاد مي‌گردد.