درنگي بر تاثير قبول نيابت در وصايت حج

No Title

يكي از موضوعاتي كه فقها در آن اختلاف دارند ، وصايت و موضوع قبول در آن است. نظر مشهور فقها بر اين است كه در وصايت قبول شرط نيست. ماده 834 قانون مدني جمهوري اسلامي ايران نيز همين ديدگاه را پذيرفته است. اين ماده و همچنين نظر مشهور فقها با تعدادي از قواعد مسلم فقهي مانند: اصل حاكميت و آزادي اراده، لزوم انضمام قبول در عقود ، قاعده نفي ضرر و قاعده عسر و حرج مغايرت دارد. از سوي ديگر ناديده گرفتن ايجاب موصي از جهتي كه وصيت براي حج بلا تكليف مي ماند و براي او ضرر ايجاد مي كند نيز جاي تامل دارد. قول ديگر در اين مساله اين است كه وصي پس از فوت موصي در صورتي كه وصايت را نپذيرفته باشد، حق رد دارد ويا هنگامي كه پسر وصي پدر باشد ويا اينكه اگر وصي وصايت را انجام ندهد انجام وصايت توسط شخص ديگري ممكن نباشد بايد وصايت را قبول كند. كليد واژه ها: وصايت، وصيت عهدي، نيابت، ايجاب و قبول، حج. در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺎ در ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻐﺎﯾﺮ وﺻﯿﺖ ﺗﻤﻠﯿﮑﯽ ﺑﺎ وﺻﺎﯾﺖ، در دو ﻣﻮﺿﻊ، دﭼﺎر ﭼـﺎﻟﺶ ﻫﺴـﺘﯿﻢ: ﯾﮑـﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ وﺻﺎﯾﺖ از ﻧﻈﺮ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ، ﺑﺎ وﺻﯿﺖ ﺗﻤﻠﯿﮑﯽ در ﺗﻐﺎﯾﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﮐـﻪ در وﺻـﺎﯾﺖ، اﯾﺼـﺎء ﺑـﻪ وﻻﯾﺖ ﻣﯽﺷﻮد وﻟﯽ در وﺻﯿﺖ ﺗﻤﻠﯿﮑﯽ، ﺗﻤﻠﯿﮏ ﺻﻮرت ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ، اﻧﺪراج آن دو در ﯾـﮏ ﺗﻌﺮﯾـﻒ، ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ. از دﯾﮕﺮ ﺳﻮ، وﺻﯿﺖ ﺗﻤﻠﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﻋﻘﯿﺪه ﻣﺸﻬﻮر، ﻋﻘـﺪ اﺳـﺖ وﻟـﯽ وﺻـﺎﯾﺖ، ﻣـﻮرد اﺧـﺘﻼف اﺳﺖ در اين مقاله پس از بحث و بررسي نظرات فقها ديدگاهي را مي پذيرد كه مي گويد: موصي شرعا و قانونا در جهت آگاه كردن وصي از مورد وصايت (نيابت حج)و اخذ قبول از وي قبل از فوت خود اجبار دارد، در اين صورت نه در حق وصي و نه در حق موصي ستمي وارد نخواهد شد و تعارض دو قاعده نفي ضرر و عسر و حرج نيز مرتفع مي شود.

No Abstract