توانايي قانون بنفورد در كشف تقلب در دو صورت سود يا زيان و ترازنامه

اين تحقيق به بررسي توانايي قانون بن فورد بعنوان يك شاخص ارزيابي كيفيت داده در كشف تقلب در دو صورت ترازنامه و سود يازيان به عنوان دو صورت مالي اساسي شركت ها در بورس اوراق بهادار تهران مي پردازد. طبق قانون بنفورد در بسياري از مجموعه داده ها، رقم 1 بيشتر از ساير ارقام به وقوع مي پيوندد و فراواني ارقام 2 تا 9 همان گونه كه ارزش آنها بيشتر مي شود، كاهش مي يابد. به منظور رسيدن به هدف پژوهش، با مطالعه تحقيقات انجام شده در گذشته، در ابتدا با استفاده از 9 نسبت مالي مربوط به 100 شركت طي سال هاي 1393 و 1394، 30 شركت بظاهر متلقب و 30 شركت به ظاهر غيرمتلقب شناسايي گرديد (شركت هاي چارك چهام تا هفتم كنار گذاشته شدند). در ادامه نسبت فراواني اولين رقم سمت چپ براي هر يك از اعداد 1 تا 9 با استفاده از حسابهاي ترازنامه و صورت سود يا زيان محاسبه و با نسبت فراواني مورد انتظار به دست آمده با استفاده از قانون بنفورد در دو گروه شركتهاي بظاهر متقلب و غيرمتقلب مورد مقايسه قرار گرفت. جهت آزمون فرضيه هاي پژوهش از آزمون آماري كاي دو (نيكويي برازش) و نرم افزار SPSS استفاده شد. نتايج پژوهش نشان داد كه بين درصد فراواني نسبي واقعي اعداد مربوط به اولين رقم سمت چپ در شركت هاي بظاهر غير متقلب با درصد فراواني نسبي پيش بيني شده بر اساس قانون بنفورد تفاوت معناداري وجود ندارد ولي در شركتهاي بظاهر متقلب بين آنها تفاوت معناداري وجود دارد. اين مطلب مويد اين است كه قانون بنفورد توانايي كشف تقلب موجود در دو صورت حساب ترازنامه و صورت سود يا زيان را دارد.