اصول شناسايي و معرفي محاوط بذرگيري گونه آردوج (Juniperus foetidissima) ارسباران

Principles of identification and introduction of seed production areas of Arasbaran Juniper (Juniperus foetidissima)

در سند توسعه منابع طبيعي ايران در افق 1404 حدود 2.200.000 هكتار جنگل‌كاري و احياي جنگل در چهار برنامه پنج‌ساله پيش‌بيني شده، كه از اين سطح، 100.000 هكتار مربوط به جنگل ارسباران است. تعيين محاوط بذرگيري و تشكيل باغ بذر از مطمئن‌ترين مسيرهاي تأمين بذر و نهال با كيفيت براي رسيدن به اهداف سند توسعه منابع طبيعي است، به‌طوري‌كه 1) بذر استاندارد در اختيار بخش اجرايي قرار مي‌گيرد و 2) پس‌روي ژنتيكي جنگل اتفاق نمي‌افتد. آردوج (Juniperus foetidissima Willd) يكي از عناصر باقي‌مانده و گونه در معرض تهديدي است كه در تركيب و تنوع عناصر رويشي جنگل‌هاي ارسباران جايگاه ويژه‌اي دارد. اين گونه درختي مقاومت زيادي به شرايط نامساعد محيطي دارد و در حال حاضر بيشتر درختان آن در سخت‌ترين شرايط زيستي به سر مي‌برند. در اين مطالعه، بر‌اساس تعداد محوطه‌هاي بذري و پراكنش آنها، تعداد پايه‌هاي بذري و فاصله بين آنها، مساحت محوطه‌هاي بذري و صفات ‌پايه‌هاي ‌اليت، هشت منطقه در جنگل ارسباران به‌عنوان محاوط بذرگيري اوليه شناخته شدند. مختصات جغرافيايي و نقشه اين مناطق نشان مي‌دهد، توزيع جغرافيايي مناسب و متوازني براي محاوط بذرگيري آردوج در جنگل‌هاي ارسباران وجود دارد. انجام مطالعات مولكولي، آزمون نتاج روي پايه‌هاي اين مناطق، همچنين مطالعات ژنتيكي روي اين محاوط براي بررسي تنوع و ساختار ژنتيكي، تهيه شناسنامه مولكولي و تعيين قرابت‌هاي ژنتيكي بين و درون جمعيت‌هاي مختلف آردوج براي تشكيل باغ بذر مي‌تواند بسيار سودمند باشد.

According to the development of Iran's natural resources in horizon 1404, afforestation and reforestation of about 2,200,000 hectares in the fourth five-year plans are predicted, of which 100,000 hectares are related to Arasbaran forest. Identification of seed sources and forming seed orchards is one of the safest ways to supply standard seeds and seedlings to achieve the goals of the natural resources development document so that 1) standard seeds are provided to the executive organization and 2) genetic drift of the forest does not occur. Juniper (Juniperus foetidissima Willd) is one of the endangered species that has a special role in the composition and diversity of Arasbaran forests. This species is highly resistant to adverse environmental conditions, and now most of its trees are in the harshest living conditions. In this study, based on the number of seed production areas and their distribution, the number of trees and the distance between them, the area of seed production zones, and the characteristics of elite trees, eight areas in the Arasbaran forest were identified as primary seed production areas. The geographical coordinates and map of these areas show a suitable and balanced geographical distribution for the juniper seed production area in the Arasbaran forests. Conducting molecular studies, progeny testing, and genetics studies on these trees can be very useful for studying the genetic diversity and structure, preparing the molecular identity, and determining the genetic affinities between and within different juniper populations to establish a seed orchard.