بررسي وضعيت كنوني تحول هوشمند در كلان‌شهر تبريز

شهرنشيني فزاينده، افزايش روزافزون جمعيت و مشكلات عظيم اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي حاصل از آنها به همراه رشد و گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات – به‌عنوان عمده‌ترين محور تحول و توسعه در جهان شاخصۀ اصلي قرن 21 در سطح جهاني است كه تنها ازطريق يك رويكرد سيستماتيك حل مي‌شود. در اين راستا برنامه‌ريزان شهري در سراسر جهان مي‌كوشند مدل‌هايي را براي توسعۀ شهرهاي قرن 21 و مقابله با چالش‌هاي كنوني آنها ارائه دهند كه توسعۀ شهر هوشمند يكي از اين مفاهيم جديد است. تركيب فناوري اطلاعات و ارتباطات با برنامه‌ريزي شهري كه تئوري شهر هوشمند را مطرح مي‌كند، شكل جديدي از توسعۀ زندگي را نمايان كرده و به‌عنوان يك رويكرد مؤثر براي رسيدن به مديريت بهتر شهري است. هدف اصلي اين پژوهش بررسي وضعيت كنوني تحول هوشمند در كلان‌شهر تبريز است. در اين راستا در مرحله نخست، زيرساخت‌هاي ICT (شاخص توسعه ICT يعني IDI) بررسي شده‌اند كه نتايج حاصل از آن نشان مي‌دهند استان‌ آذربايجان شرقي و به‌طور خاص كلان‌شهر تبريز با IDI برابر 6.769 در سال 1399 در رتبه 15 كشور قرار داشته و همچنين مقدار اين شاخص و هر 3  زيرشاخص آن در يك دهه گذشته از ميانگين كشوري بالاتر بوده و رشد چشمگيري داشته است. در مرحله دوم با استفاده از ادبيات موضوع 74 شاخص در 6 بعد شهر هوشمند شامل مردم هوشمند، اقتصاد هوشمند، محيط‌ زيست هوشمند، زندگي هوشمند، دولت هوشمند و جابه‌جايي هوشمند، تدوين و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه، اطلاعات و آمار موجود در سالنامه‌هاي آماري و محيط برنامه‌نويسي پايتون تجزيه و تحليل شدند. نتايج حاصل نشان‌دهندۀ ميزان هوشمندي اين شهر در مقياس كلان با امتياز 0.166 از 1 واحد است. همچنين بررسي وضعيت ابعاد شش‌گانه نشان مي‌دهد بعد محيط ‌زيست هوشمند با امتياز 0.26 از واحد، بالاترين امتياز را در ميان ساير ابعاد به خود اختصاص داده است؛ اين در حالي است كه حكمروايي (دولت) هوشمند و زندگي هوشمند به‌ترتيب با 0.116 و 0.126 از كمترين امتياز برخوردارند.