توصيف ساحت هاي اباحي و معنوي معشوق در تغزلات قصايد مدحي حكيم سنايي

ديوان حكيم سنايي غزنوي با بيش از سيزده هزار بيت، مشتمل است بر سروده‌هايي در قالب‌هاي قصيده، تركيب‌بند، ترجيع‌بند، مسمط، غزل، قطعه و رباعي. سرودن تغزل و گرايش به مجادله‌هاي عاشقانه و جاذبه‌هاي آن، گاه‌ و بي­گاه، شاعر را به خود مشغول مي‌دارد. مقدمۀ قصايد مدحي سنايي كه به توصيف معشوق پرداخته است، هرچند كه ازلحاظ شمار ابيات، يكدست نيست و غالباً بين 7 تا 29 بيت است ولي جايگاهي درخور در قصايد مدحي وي به خود اختصاص داده است. در اين مقاله سعي شده است ضمن معرفي اجمالي جنبه‌هاي مختلف توصيف معشوق از قبيل؛ ساحت اباحي و معنوي يا گزارشگر صورت و تشبيهات حسي و عقلي و...، سيماي معشوق سنايي با تأكيد بر تحول فكري شاعر، بررسي و تحليل شود؛ بنابراين، ابتدا مهم‌ترين و ويژه‌ترين رويكردهاي سنايي در ترسيم سيماي معشوق، استخراج و در هشت گروه، دسته‌بندي‌ شده است. سپس با مطالعه و بسامد يابي واژه‌ها و ارائۀ نمودار، اهميت، چگونگي كاربرد، جايگاه آن‌ها و نحوۀ تحول فكري در تصويرآفريني سنايي از سيماي معشوق، در تغزلات قصايد مدحي وي تحليل‌شده است. حضور مشخصه‌هاي سبك خراساني و رگه‌هايي از تحولي كه بعدها چراغ راه شاعران درزمينۀ پرداختن به معشوق مي‌شود، از برجستگي‌هاي تغزلات قصايد مدحي سنايي است كه در اين پژوهش به آن پرداخته مي‌شود. روش پژوهش، توصيفي و تحليلي با ارائه نمودارهاي آماري است.