تحليل مقياس طرح‌هاي بازآفريني شهري و اثرات آن بر كيفيت زندگي ساكنان با تأكيد بر تجربه ايران

يكي از مهم ترين چالش هاي كلانشهرهاي امروز، وجود محله هاي شهريِ نابسامان و فقير شهري در فضاهاي حاشيه اي است. مجموعه سياست ها و برنامه هاي بازآفريني براي رويارويي با چنين چالشي، در طي سده بيستم تلاش كرده است تا كيفيت زندگيِ بهتري براي ساكنينِ واقع در چنين فضاهاي فقير شهري ايجاد كند. اما چنين اقداماتي، كمتر با موفقيت قابل توجهي همراه بوده است. پيش فرض پژوهش حاضر اين است كه يكي از دلايل اصليِ چنين شكست هايي، كم توجهي به مقياسِ برنامه ها و طرح هاي بازآفريني شهري بوده است. بر اين اساس در اين پژوهش، دو پرسش اصلي طرح شده است: نخست، چرا مفهوم مقياس بايد در محوريت برنامه هاي بازآفريني شهري قرار بگيرد و چنين محوريتي چگونه مي تواند به كارآمدترسازيِ برنامه ها و ارتقاي كيفيت زندگي ساكنين شهريِ هدف كمك كند؟ و دوم، وضعيت پروژه هاي بازآفريني شهري، بر اساس معيارها و شاخص هاي موردنظر در اين پژوهش، چه اثراتي بر كارايي پروژه و وضعيت كيفيت زندگي ساكنين هدف مي تواند داشته باشد؟ براي پاسخ به چنين پرسش هايي، از دو روش شناسي زمينه گرا براي تحليل مفهوم مقياس و پيمايشي_داده نگر براي سنجش كيفيت زندگي استفاده شده است. منابع داده و اطلاعات، شامل سرشماري ها و پرسشگري و همچنين كتابخانه اي_اسنادي، برنامه ها و طرح ها و تكنيك هاي تجزيه و تحليل نيز شامل همبستگي و رگرسيون(براي سنجش كيفيت زندگي) و فرا_تحليل(در مقياس شناسي) بوده است. نتايج اين پژوهش در چهار نمونه شهر رشت، همدان، سنندج و گرگان نشان مي دهد كه همبستگي معناداري بين تعداد پروژه هاي بازآفريني، انرژي اوليه و موقعيت مكاني آنها (متغيرهاي مستقل) و اثرگذاري آنها بر كيفيت زندگي ساكنين هدف (متغير وابسته) وجود دارد. وجود چنين همبستگي بدين معناست كه برنامه هاي بازآفريني شهري در ايران مي تواند از طريق توجه بنيادي به مقياس برنامه بازآفريني، تأثير بيشتري در ارتقاي كيفيت زندگي ساكنين هدف داشته باشد.