درآمدي بر ظرفيت موسيقايي دفتر شعر «زمستان» اخوان ثالث

A Preface to Musical Potensials of “Zemestan” Poetry collection of Akhavan-Sales

پيوند ديرين و ناگسستني ادبيات و موسيقي، موضوعي است كه در ادوار مختلف همواره مورد توجه و تأمل قرار گرفته است. پژوهش پيش­رو كه در حوزۀ مطالعات ميان‌رشته‌اي جاي مي­گيرد، اين ارتباط را در دفتر شعر زمستان مهدي اخوان ثالث با رويكردي توصيفي ‌ـ‌ تحليلي و از منظر موسيقي دستگاهي ايران واكاوي كرده است. توجه ويژۀ اخوان‌ثالث به مقولۀ موسيقي شعر و تعدد آثار منتشر شدۀ موسيقايي مبتني بر اشعار دفتر زمستان موجب گرديد تا به بررسي و كشف ظرفيت‌هاي موسيقايي موجود در اين دفتر برآييم. در اين پژوهش، با بررسي آلبوم‌هاي موسيقي «زمستان است»، «فرياد» و «هم‌آواز پرستوهاي آه» به بازنگري و تحليل آثار موسيقايي برگرفته از اشعار دفتر زمستان پرداخته و عوامل ايجاد آهنگ و موسيقي در شعر نو را متناسب با ساختار اين آلبوم‌ها در فضاي موسيقي كلاسيك ايران مورد توجه قرار داده­ايم. برآيند اين بررسي دستيابي به شناخت بيشتر نسبت به غناي موسيقايي اشعار اخوان ثالث و ميزان تطبيق‌پذيري شعرهاي او با موسيقي دستگاهي ايران بوده است.

The inseparable relation between literature and music is an issue that has always been considered in different times. The present research, which is categorized in interdisciplinary studies, with a descriptive-analytical approach, worked on the relation between literature and music in “Zemestan” poetry collection of Mehdi Akhavan Sales and Iranian instrumental music. Akhavan Sales’s special attention to the music of poetry and the multiplicity of published musical works based on “Zemestan” poems, made us to analyze and discover the musical potentials of this poetry collection. This paper works on three Iranian classical music albums: "Zemestan ast", "Faryad" and "Hamavaz -e- parastouha- ye- aah", to analyze musical works based on “Zemestan” poetry collection, and to specify the factors that create rhythm and music in Persian modern poetry. The outcome and results of this study notice the musical richness of Akhavan sales’s works, specially the versatility of his poetries with Iranian classical music.