معرفي و تحليل زندگي‌نامۀ خودنوشت (خاطرات سياسي) امين الدوله و سبك‌شناسي آن

زمينه و هدف: يكي از مهمترين شاخه هاي زندگي‌نامه نويسي، زندگي‌نامۀ خودنگاشت است. اين گونۀ ادبي كارنامه اي دربارۀ جنبه هاي بيروني و دروني زندگي است كه توسط خود نگاشته ميشود. توجه ايرانيان به اين نوع ادبي بصورت جدي از دورۀ قاجاريه آغاز ميشود. اين گونۀ ادبي قابليت انعكاس مسائل اجتماعي-سياسي و ادبي يك دورۀ خاص را داراست. يكي از اين نمونه هاي نخست، در عرصۀ سياسي ايران و آن هم اتوبيوگرافي امين الدوله، از رجال سرشناس دورۀ قاجاريه است. اين پژوهش با هدف معرفي و تحليل سبك شناسي زندگي نامۀ خودنوشت امين‌الدوله انجام شده است. روش مطالعه: اين پژوهش به شيوۀ توصيفي-تحليلي انجام شده است. يافته ها: يافته هاي پژوهش نشان دهندۀ اين است كه در سطح زباني و ادبي «امين الدوله» براي بيان منظورش از ابزارهاي زباني و ادبي متعددي استفاده كرده است كه مهمترين آنها تلفيق عبارتهاي فارسي با آيات، مثلهاي عربي، بهره گيري از زبان طنز در قالبهاي مختلف همچون استعاره هاي تهكميه، تعريض و... است. نويسنده در سطح محتوايي در بازنمايي مسائل مربوط به دربار و رويدادهاي آنجا به تطويل و حاشيه قلم رانده است و از طرف ديگر مشكلات اساسي و گرفتاريهاي مردم عادي جامعه جايگاه چنداني در اين اثر ندارد. نتيجه گيري: خاطرات امين الدوله نوشته اي است كه وي بعنوان سند و مدركي دال بر بي‌گناهي خود از جريانات سياسي نگاشته است. چنين زندگي‌نامه اي ماهيتاً نميتواند به ميثاق خودزندگي‌نامه نويسي يعني راست‌گويي پايبند باشد؛ ازاينرو ميتوان گفت كه امين‌الدوله در بازگويي كردار و اخلاق خود بگونه اي «گزينشي» عمل كرده و از ابزارها و تمهيدات زباني و ادبي، براي اقناع مخاطب استفاده كرده است.