ارائه و ارزيابي مدل فرهنگ اطلاعاتي در دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران

هدف: فرهنگ اطلاعاتي مفهوم نويني است كه بيانگر جهت‌‌گيري سازمان به اطلاعات، و نيز ارزش‌‌ها، هنجارها و رفتارهاي مرتبط با اطلاعات در سازمان است. پرداختن به اين مفهوم به ويژه در سازمان‌‌هاي دانش‌‌بنيان مانند دانشگاه‌‌ها اهميت زيادي دارد. از اين‌رو، هدف پژوهش حاضر ارائه مدلي براي سنجش فرهنگ اطلاعاتي در دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران است.روش‌شناسي: پژوهش حاضر از نوع كاربردي است كه با رويكرد تركيبي اكتشافي انجام شد. جامعه آماري پژوهش اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران بودند. اعضاي نمونه پژوهش در بخش كيفي با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند و در بخش كمّي با استفاده روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. در بخش كيفي براي گردآوري داده‌‌ها از مصاحبه نيمه‌ساختاريافته استفاده شد كه بعد از تحليل مصاحبه‌‌ها و كدگذاري داده‌‌ها، مدل مفهومي پژوهش تدوين گرديد. در ادامه براي سنجش اعتبار مدل پژوهش، داده‌‌هاي كمّي با كمك پرسشنامه محقق‌‌ساخته گردآوري شدند كه براي بررسي برازش مدل پژوهش از روش معادلات ساختاري و نرم افزار ليزرل استفاده شد.يافته‌ها: با تحليل داده‌هاي كيفي، 57 كد اوليه به عنوان مؤلفه‌هاي شكل‌‌دهنده فرهنگ اطلاعاتي شناسايي شدند كه اين كدها در قالب 16 مقوله فرعي و 4 مقوله اصلي دسته‌بندي گرديدند. در بخش كمّي، برازش مدل پژوهش نشان داد، مدل فرهنگ اطلاعاتي دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران از برازش بالايي برخوردار است. بدين ترتيب، براي سنجش فرهنگ اطلاعاتي در دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران مي‌‌توان از اين مدل شامل 4 بُعد اصلي ارزش‌‌ها و هنجارهاي اطلاعاتي، بهره‌‌مندي از فناوري‌‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي، مديريت اطلاعات و ارتباطات و تعاملات بهره گرفت.نتيجه‌گيري: پژوهش حاضر با ارائه مدل فرهنگ اطلاعاتي، امكان سنجش و پايش فرهنگ اطلاعاتي را در دانشگاه‌‌هاي دولتي ايران فراهم كرده است. همچنين اين پژوهش مي‌‌تواند مبنايي براي انجام پژوهش‌‌هاي بيشتر در اين زمينه و بسط مباني نظري اين حوزه باشد.