تبيين ارتباط الفاظ قرآن با شهود واقعيات بيروني آيات در عرفان اسلامي

The Association of Quranic Terms with the Intuition of Verses' uperficial Reality in Islamic Mysticism

عدم ­تصريح عرفا به مباني تفسيري و مبهم ­بودن روش تفسيري ايشان سبب­شد تا گمان­ شود تفاسير عرفاني از روش ­هاي متداول فهم متن و قواعد تفهم پيروي­ نمي­ كنند و مستند تفاسير عرفاني، ذوق و سليقه شخصي عارف و از باب تداعي معاني و خارج از دلالت ذاتي الفاظ تلقي­ گرديد. اين در حالي است كه مفسر عارف در بيان مراد الهي، لفظ آيات را داراي اصالت و موضوعيت ويژه ­اي مي­داند و در صدد است تا به بيان فهم مراد متكلم دست­ يابد به گونه ­اي كه نزد وي كشف و شهود متباين با معناي ظاهري آيات، از علائم انحراف و پوشيدگي شهود است. هستي ­شناسي عرفاني براي ظواهر عالم، باطني قائل است. از اين رو مفسر عارف، تفسير را در ظواهر الفاظ متوقف نمي­ بيند و مي ­كوشد تا با در نظرگرفتن واقعيات بيروني آيات، از وسائطي چون خيال، تمثيل، داستان، موعظه و حديث ياري­ جويد و به تبيين معاني مشهود خود بپردازد. مقاله حاضر سعي­دارد تا جايگاه الفاظ قرآن و واقعيات بيروني آيات را در انديشه نوآورانه عارف تحليل ­نمايد و اثبات­ كند آنچه عارف در شهود مي­ بيند از مقوله تفسير به معناي عام است و تأويلات عرضي و طولي مطرح­ شده توسط عرفا تناقضي با ظاهر آيات ندارد بلكه متمم و مكمل آن است و آنچه عارف در شهود مي­ بيند برگرفته از همان واژگان قرآني است كه در ساختارهايي نو آن­ها را به­ كار مي­ گيرد تا ميان آنچه از ظاهر قرآن دريافت­ مي­ شود و آنچه در شهود دريافته وحدت برقرار كند.

Mystics’ absence of the specification of explanatory fundamentals and the ambiguity in their method of interpretations leds to a supposition towards mystical interpretations not being consistent with the common ways of comprehending a text, and the assumption of mystical interpretations being merely the result of the mystic’s passions and personal tastes and them being based on the recollection of meanings and without the terms’ implications was created. and this is only when the mystical interpreter, in quoting Allah’s intention, regards the external dimension of the verses’ meanings as being in the possession of a special authenticity, topicality and aims to achieve Allah’s way of expressing his understanding of the intention. The discovery and intuition distinguished from that of the external meaning of the verses’ was considered signs of the intuition being diverted and concealed in the mystic’s definition. Mystical ontology assigns a being to the world’s external dimensions. As a result, the mystical interpreter doesn't confine his interpretation solely to the external implications of terms and attempts to draw his own manifestation of intuitive meanings by firstly taking into account the outer realities of verses and secondly resorting to such intermediaries as dream, allegory, story, preaching, hadith. This paper attempts to analyse the place of quranic terms and the verses’ external realities in the mystic’s innovative mind and tries to prove that what the mystic intuitively witnesses get categorized as the common meaning of interpretation and longitudinal exegesis presented by the mystics.